کال مارجین (Call Margin) یا فراخوانی اعتبار چیست؟✔و راه های جلوگیری از آن در سال 2022

در این مقاله که بخشی از سرفصل های دوره جامع آموزش بورس می باشد قصد داریم به این سؤال جواب دهیم که کال مارجین چیست؟ کال مارجین (Call Margin) یا فراخوانی اعتبار مفهومی آشنا در بازارهای مالی است. این مفهوم برای تریدرها و یا معامله‌گران اصلاً خوشایند نیست و نشان‌دهنده ضرر آن‌ها است.

این واژه زمانی استفاده می‌شود که ما در آن بازار مبلغی از بروکر و یا کارگزاری و صرافی قرض گرفته‌ایم و در ازای این مبلغ پول ما بلوکه شده است و در صورت ضرر پول از حساب ما کم می‌شود. اما سؤال اینجاست که تا چه حد می‌توانیم ضرر کنیم؟ این میزان با توجه به بازارهای مختلف و محل سرمایه‌گذاری متفاوت است برای آشنا شدن بیشتر با این مفهوم کال مارجین (Call Margin) یا فراخوانی اعتبار چیست؟ با ما در آکادمی پارسیان بورس همراه باشید.

کال مارجین یا فراخوانی اعتبار چیست؟

برای این که بدانیم Margin Call چیست و در چه جاهایی استفاده می‌شود باید متوجه شویم خود کلمه مارجین به چه معناست. درواقع مارجین پولی است که ما به‌عنوان وثیقه در ازای پولی که از بروکر، کارگزاری و یا صرافی قرض می‌گیریم، می دهیم.

در بازارهای مالی مثل بورس، فارکس، کریپتوکارنسی (ارز دیجیتال) و … زمانی که از معاملات فیوچرز یا آتی استفاده می‌کنیم، حساب مارجین سرمایه‌گذار حاوی اوراق بهاداری است که با پول قرض خریداری شده است. درواقع این حساب شامل پول سرمایه‌گذار و پولی قرض است و پول سرمایه‌گذار (در قالب وثیقه) در حسابش بلوکه می‌شود. حال اگر پول حساب شما از یک حد خاص کمتر شود آنگاه کال مارجین یا فراخوانی اعتبار اتفاق می افتد.

زمانی که یک یا چند اوراق بهادار در حساب شما به حد مارجین خود رسید؛ دو انتخاب دارید. اولین انتخاب این است که پول به حساب خود اضافه کنید تا مبلغ حساب شما از حد مارجین بالاتر رود. راه دوم این است که یک یا چند اوراق بهادار را به فروش رسانید.

زمانی که حساب اصلی (پولی که متعلق به کاربر است) از درصدی از کل پول (در بیشتر موارد 30 درصد در نظر گرفته می‌شود) کمتر می‌شود آنگاه Call Margin رخ می‌دهد. اگر سرمایه‌گذار نتواند مبلغ موردنظر را تأمین کند کارگزار برای تأمین این مبلغ، اوراق بهادار در حساب شخص را به فروش می‌رساند. در ادامه قصد داریم بیشتر راجع به این اصطلاح مرسوم در بازارهای مالی مختلف مانند بورس، فارکس و چگونگی رخ دادن آن و جلوگیری از آن صحبت کنیم.

کال مارجین در فارکس چیست و چگونه در فارکس کال مارجین نشویم؟

در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع که کال شدن در فارکس چیست و چه زمان رخ می‌دهد صحبت کنیم. این مفهوم در FOREX نیز مانند بخش قبل است اما نحوه بیان و محاسبات آن متفاوت است. در بازار فارکس مفهومی به نام مارجین لول (Margin Level) وجود دارد. مارجین لول یا استاپ لول از حاصل تقسیم خالص سرمایه شما تقسیم بر مقدار مارجین (مقدار پولی که قرض گرفته‌اید) ضرب در صد به دست می‌آید.

در اکثر بروکرهای فارکس حد مارجین لول 100 درصد به‌عنوان معیار در نظر گرفته شده است و به این حد مارجین کال ( Margin Call) گفته ‌می‌شود. اگر دارایی‌های شما در فارکس از مارجین کال عبور کند (کمتر شود) شما کال مارجین خواهید شد. بعد از این اتفاق فقط می‌توان پوزیشن را بست و نمی‌توان پوزیشن جدید باز کرد.

تا به اینجا با مفهوم کال مارجین چیست و کاربرد آن در فارکس (Forex) که بخشی از دوره جامع آموزش فارکس در مشهد توسط آکادمی پارسیان بورس هم می باشد آشنا شدید. حال باید به این نکته توجه کرد که کال شدن در فارکس موجب بسته‌شدن معامله نمی‌شود اما اگر معامله شما به سطح استاپ اوت (Stop Out) برسد (مارجین لول 50 درصد)، معامله شما به‌صورت اتوماتیک توسط بروکر بسته می‌شود.

یک مثال ساده کال مارجین، استاپ اوت و استاپ لول چیست در فارکس

برای این که بیشتر متوجه شوید در فارکس کال مارجین چیست و چگونه رخ می‌دهد به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید شما 1000 دلار پول دارید و با یک قرض 500 دلاری قرار است یک معامله انجام دهید. برای محاسبه مارجین لول همان‌طور که در پاراگراف قبل به آن اشاره شد باید خالص سرمایه (در اینجا چون معامله‌ای انجام نشده خالص سرمایه همان 1000 دلار است) را بر مقدار مارجین تقسیم کنیم.

در اینجا مارجین لول شما 200 است. بعد از باز کردن معامله اگر ضرر کنید؛ برای Call Margin شدن باید آن‌قدر ضرر کنید که مارجین لول شما به میزان 100 درصد کاهش یابد. اگر 500 دلار ضرر کنید به آن حد می‌رسید. در اینجا با مفهوم مارجین کال در فارکس چیست و چگونه رخ می‌دهد به طور کامل آشنا شدید.

حال اگر مارجین لول شما به 50 درصد برسد یعنی در مثال ذکر شده 250 دلار دیگر هم ضرر کنید فارکس به طور اتوماتیک معامله شما را می‌بندد و اصطلاحاً استاپ اوت شدید.

کال مارجین در بورس (Margin Call)

در این بخش قصد داریم به این سوال که کال مارجین چیست و در بازار بورس چگونه از این مفهوم استفاده می‌شود صحبت کنیم. بازار بورس هم نیز همانند بقیه بازار‌ها عمل می‌کند. در این بازار می‌توان با گرفتن موقعیت‌های خرید و فروش کسب سود کنید اما اگر روند بازار را غلط تشخیص دهید متحمل ضرر خواهید شد. در ابتدای معامله باید وجهی در حساب شما بلوکه شود که نشان‌دهنده وجه تضمینی انجام معامله است.

سه حالت ممکن است برای حساب شما رخ دهد:

• حساب شما در حالت نرمال باشد.
• حساب شما در حالت ریسک باشد.
• حساب شما در حالت کال مارجین باشد.

اگر شما ضرری نکرده باشید یا حسابتان در سود باشد حالت نرمال برای حساب شما رخ داده است. اما اگر حسابتان ضرر کرده باشد و میزان ضرر شما از 30 درصد پول بلوکه شما کمتر باشد در این حالت شما در مرحله ریسک قرار دارید. اگر این میزان از 30 درصد پول شما بیشتر شود کال مارجین شده‌اید.

زمانی که به ضرر شما به حد مارجین رسید شما می‌توانید یا واریز وجه انجام دهید یا موقعیت‌های باز را ببندید. در صورت انجام ندادن هیچ‌کدام طی مدت‌زمان تعیین شده، کارگزاری موقعیت‌های باز شما را برای رفع این میزان کمبود به فروش می‌رساند.

کال مارجین در معاملات طلا و آتی سکه

در این بخش قصد داریم صحبت کنیم که در بازار آتی سکه کال مارجین چیست و چه کاربردی دارد. در کل در بازار‌های آتی فروشنده و خریدار قراردادی می‌بندند که فروشنده به خریدار در آن زمان خاص جنس تحویل دهد. اما در این میان سرمایه‌گذاران با سرمایه‌گذاری روی این بازار‌ها بدون این که جنس داشته باشند با پیش‌بینی قیمت می‌توانند معامله کرده و در نقش خریدار یا فروشنده باشند و کسب سود کنند.

در بازار آتی سکه فروشنده تعهد می‌دهد که به خریدار در زمان معین سکه بدهد اما سرمایه‌گذاران با پیش‌بینی قیمت می‌توانند کسب سود کنند. سرمایه‌گذاران باید در حساب کارگزاری خود پولی را برای ضمانت بلوکه کنند. در صورت ضرر در معامله و پیش‌بینی اشتباه روند، اگر میزان ضرر به حدی که قبلاً به آن اشاره شد رسید، آنگاه معامله‌گر Call Margin شده است. معامله در این بازارها نیازمند کسب دانش زیاد و تجربه معاملات است و در صورت نداشتن اطلاعات و تجربه کافی در این زمینه‌ها موجب ضرر خواهید کرد.

کال مارجین در معاملات آتی زعفران

از آنجایی که ایران بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران در جهان است، در سال 97 معاملات آتی زعفران در بورس راه‌اندازی شد. پس از به وجود آمدن این بازار آشنایی با این موضوع که کال مارجین (Call Margin) یا فراخوانی اعتبار چیست؟✔ و راه های جلوگیری از آن در این بازار نیز مهم شده است. هدف از به وجود آوردن این بازار کم‌شدن ریسک تولیدکنندگان زعفران ایرانی و تشویق به تولید زعفران بود. از آنجایی که در قراردادهای آتی قراردادی بین خریدار و فروشنده در بازار بورس عقد می‌شود پس میزان ریسک تولیدکنندگان خیلی کمتر می‌شود.

اما سرمایه‌گذاران در این میان می‌توانند با نوسانات قیمت زعفران خود را در نقش فروشنده و یا خریدار قرار دهند و با نوساناتی که بازار ایجاد می‌کند کسب سود کنند. اما اگر روند بازار توسط سرمایه‌گذار به اشتباه تشخیص داده شود و او به میزان 30 درصد سرمایه‌اش که به‌عنوان تضمین در کارگزاری قرار داده بیشتر ضرر کند، کال مارجین خواهد شد.

نکاتی در مورد جلوگیری از کال مارجین

در بخش‌های قبل راجع به کال مارجین فارکس چیست و چگونه رخ می‌دهد صحبت کردیم اما در اینجا قصد داریم روش‌هایی که باعث جلوگیری از این اتفاق در بازارهای مالی (مثل فارکس) و بورس و بازارهای آتی ایرانی و کریپتوکارنسی ( ارزدیجیتال) و … می‌شود صحبت کنیم.

اولین نکته‌ای که باید در نظر گرفت تحقیق کردن راجع به بازاری است که قصد سرمایه گذاری در آن را داریم. این نکته که در آن بازار کال مارجین (Margin call) چیست و چگونه مطرح می‌شود و این که چگونه این اتفاق رخ می‌دهد بسیار اهمیت دارد.

برای جلوگیری از کال مارجین شدن بهتر است حد ضرر تعیین کنید و قوانین و قواعد تعیین حد ضرر های خروج را بدانیم. با توجه به نوع بازار، استراتژی معامله‌گر، میزان ریسک و… حد ضررها می‌توانند متفاوت باشند. حد ضرر را باید محدوده‌ای که ضرر کردید ولی به حد مارجین نرسیده‌اید؛ تعیین کنید. اگر قیمت به حد ضررتان رسید آن‌ را بفروشید تا از رسیدن قیمت به حد مارجین خودداری شود. این کار ریسک معامله را به‌شدت کاهش می‌دهد.

از دیگر اصولی که برای جلوگیری از کال مارجین شدن استفاده می‌شود خرید مداوم برای کم‌کردن میانگین خرید است. بهتر است سرمایه اولیه خودتان را یک جا خرید نکنید و پس از گذشت زمان اگر به حد ضرر معقول رسیدید دوباره خرید انجام دهید. با این کار میانگین خرید خود را کاهش داده و به‌تناسب آن حد مارجین پایین می‌آید. این کار باعث می‌شود از کال شدن در فارکس و دیگر بازارهای مالی جلوگیری شود.

نکته بعدی که در هنگام معاملات لازم است به آن توجه کنیم خبرهایی است که بر روی بازار تأثیر می‌گذارند. بازار خیلی از مواقع تحت تأثیر خبرهای گوناگون بالا یا پایین می‌رود. بعضی مواقع تمام تحلیل‌های تکنیکال انجام شده حاکی از بالارفتن بازار است اما با یک خبر، بازار صعودی می‌تواند نزولی شود. پس توجه به اخبار خیلی اهمیت دارد.

نتیجه‌گیری

در کل این نوع معاملات که وابسته به مارجین است ریسک زیادی به همراه دارد و معامله در این بازارها نیاز به تجربه و دانش زیاد دارد. در این مقاله از آکادمی پارسیان بورس، برگزارکننده دوره جامع آموزش بورس در مشهد سعی کردیم توضیح دهیم کال مارجین (Call Margin) یا فراخوانی اعتبار چیست؟ و راه های جلوگیری از آن و سعی کردیم شما را با مفاهیم آن در بازارهای مختلف آشنا کنیم. اما بدون تجربه و دانش نمی‌توان وارد این بازارها شد. در بازار جهانی مثل فارکس در صورت نداشتن تجربه به‌سرعت به حد مارجین می‌رسید به این معنی که دیگر اجازه معامله ندارید و پول زیادی از دست می‌دهید.