کاربرد اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

اعداد فیبوناچی دنباله اسرارآمیزی از اعداد هستند و شما حتی همین حالا هم در حال مشاهده یک سری از دنباله اعداد فیبوناچی هستید. کافی ست به آسمان بالای سرتان نگاهی بیاندازید یا به گلبرگ‌های گلدان روی میزتان دقیق‌تر نگاه کنید.

اعداد فیبوناچی با آن دامنه مارپیچ حلزونی شکل‌شان همه جا هستند. این اعداد شگفت‌انگیز در بازارهای سرمایه و تحلیل تکنیکال چه حرفی برای ما داشته و کابردشان چطور به انجام یک معامله بهتر ختم می‌شود؟ تا انتهای این مقاله با آکادمی پارسیان بورس همراه باشید تا راز این اعداد اسرارآمیز را کشف کنیم.

دنباله اعداد فیبوناچی چیست؟

دنباله اعداد شگفت‌انگیز فیبوناچی برای نخستین بار مورد توجه اهالی هند باستان قرار گرفت و در متون مذهبی آن‌ها استفاده شد. اما افتخار کشف این اعداد و رابطه میان آن‌ها به ریاضی‌دان ایتالیایی قرن یازدهم باز می‌گردد که برای اولین بار فرمولی را پیشنهاد کرد که به کمک آن می‌توان دامنه اعداد فیبوناچی را مشخص کرد. این فرمول به ما چه می‌گوید؟

گستره اعداد فیبوناچی با ۰ و ۱ آغاز می‌شود و اعداد بعدی از جمع دو عدد قبلی به دست می‌آید:

برای درک بهتر قاعده میان این اعداد بد نیست بدانید در این دامنه هر عدد تقریبا 1.618  برابر عدد قبل از خودش می‌باشد.

تا اینجا دانستیم که اعداد فیبوناچی با کاربردی بسیار وسیع از حاصل جمع هر عدد و عدد قبل از آن به دست می‌آید. حالا برای ادامه بحث باید به تعریف نسبت طلایی بپردازیم.

نسبت طلایی که آن را با حرف یونانی فی  (Φ)نشان می‌دهند برابر است با 1.618 . یعنی همان نسبتی که در اعداد فیبوناچی مشاهده کرده‌بودیم. به عبارت دیگر هرچه اعداد فیبوناچی بزرگتر می‌شوند نسبت بین آن‌ها با نسبت طلایی به شانزده رقم اعشار نزدیک‌تر می‌شود.

کاربرد اعداد فیبوناچی در طبیعت

جالب است بدانید که اولین کاربرد اعداد فیبوناچی در طبیعت توسط کاشف رابطه میان آن‌ها، یعنی لئوناردو پیزانو ریاضی دان قرن یازدهم کشف شد. پیزانو متوجه رابطه‌ای ریاضی‌وار در زاد و ولد خرگوش‌های مزرعه شد که بعد از کشف آن به دنبال اعداد فیبوناچی معروف شدند.

کاربرد بعدی این اعداد همانی ست که در مقدمه مقاله به آن اشاره کردم. تعداد گلبرگ گل‌ها تابع شرایطی ست که آن‌ها را در بهترین وضعیت ممکن از نظر دریافت نور خورشید و سایر املاح و مواد ضروری قرار می‌دهد. جالب است که بدانید این رابطه بر پایه اعداد فیبوناچی قابل تعریف است (به نسبت تعداد گلبرگ‌ها در گل‌های زیر دقت کنید):

1. گل سوسن: سه گلبرگ
2. گل آلاله: پنج گلبرگ
3. گل کاسنی: بیست و یک گلبرگ

همینطور در طبیعت ما شاهد گل‌های با تعداد گلبرگ‌هایی مطابق اعداد فیبوناچی هستیم. اعداد فیبوناچی در دنیای گیاهان در چینش میوه کاج و تخم‌های آفتاب گردان نیز قابل مشاهده است.

از طبیعت به دنیای ساخت بشر سرک می‌کشیم و ظهور اعداد فیبوناچی در معماری را مورد بررسی قرار می‌دهیم. جالب است بدانید که در مصر باستان نیز اعداد فیبوناچی شناخته شده‌بودند و تاثیر آن‌ها بر قرارگیری صحیح قاعده هرم بر معماران مصری روشن بوده است. نمونه این کاربرد را در هرم بزرگ جیزه می‌توانیم مشاهده کنیم.

پس از معماری، هنر دیگری که از رابطه شگفت‌انگیز اعداد فیبوناچی بهره گرفته‌است، موسیقی است. موسیقی به عنوان هنری که به طور کلی ارتباط زیادی با ریاضیات دارد شناخته می‌شود. (بد نیست اشاره کنیم که در گذشته موسیقی را به عنوان شاخه‌ای از علوم ریاضی به حساب می‌آوردند.) در موسیقی روش خاصی به نام شیلینگر وجود دارد که در آن رابطه میان نت‌ها بر پایه اعداد فیبوناچی پیش می‌رود.

جالب است بدانید که سیستم بدن انسان نیز تحت تاثیر اعداد فیبوناچی تکامل پیدا کرده‌است. در میان سلول‌های DNA بدن ما نسبت ۳۴ آنگستروم طول و ۲۱ آنگستروم عرض وجود دارد که همانطور که می‌دانید این دو اعداد از سری اعداد فیبوناچی هستند.

اما شاید جالب‌ترین کاربرد اعداد فیبوناچی در میان زنبورها باشد، جایی که تقسیم تعداد زنبورهای ماده یک کندو به زنبورهای نر آن عددی معادل ۱.۶۱۸ است! زنبورهای عسل علاوه بر این در الگوی ساخت کندو نیز از اعداد فیبوناچی بهره می‌برند.

بررسی کاربرد اعداد فیبوناچی را همین جا متوقف می‌کنیم و به کاربرد اصلی مدنظر این مقاله می‌پردازیم.

رابطه اعداد فیبوناچی و تحلیل تکنیکال

قبل از بررسی رابطه اعداد فیبوناچی در تحلیل تکنیکال، به بررسی رابطه کلی میان این اعداد و بازار سرمایه می‌پردازیم.

به عقیده بسیاری، از طریق اعداد فیبوناچی می‌توانیم رفتار بازار سرمایه را پیش‌بینی کنیم. اما ما به عنوان سرمایه‌گذار چطور می‌توانیم از اعداد فیبوناچی برای پیشبینی بازار استفاده کنیم؟ برای درک بهتر این مسئله باید با انواع ابزار اعداد فیبوناچی آشنا باشید.

اما قبل از اینکه بخواهیم در رابطه با ابزارهای فیبوناچی صحبت کنیم باید این را بدانید که صرفا آشنایی با این ابزار نمی‌تواند تضمین کننده فعالیت شما در این بازار بوده و سود مناسبی را به وجود بیاورد. روش کار کردن با آن‌ها و سایر ابزارها در بازارهای مالی اصلا ساده نبوده و صرفا با مطالعه یک مقاله نمی‌توانید تسلط کافی را به دست آورید. به همین دلیل پیشنهاد ما این است که حتما آموزش ارز دیجیتال را جدی گرفته و قبل از ورود به بازارهای مالی ازعلم و مهارت خود اطمینان حاصل کنید.

انواع ابزار فیبوناچی در سرمایه‌گذاری

دو ابزار اصلی فیبوناچی، ابزار اصلاحی و گسترشی هستند. ابزار اصلاحی در سطوح زیر ۱۰۰٪ و ابزار گسترشی در سطوح بالاتر از ۱۰۰٪ کاربرد دارند. این ابزار برای تعیین نقاط مقاومت در روند صعودی یا نزولی به کار می‌روند. همینطور می‌توانید از آن‌ها برای تعیین هدف قیمتی نیز استفاده کنید.

برای استفاده از ابزار فیبوناچی در تحلیل تکنیکال می‌توانید به نرم‌افزار متاتریدر، نسخه ۴ یا ۵ مراجعه کنید.

1. فیبوناچی اصلاحی

کار را با یکی از ابزارهای پرکاربرد فیبوناچی آغاز می‌کنیم. فیبوناچی اصلاحی به سرمایه‌گذاران می‌گوید چطور پایان یک حرکت اصلاحی را پیش‌بینی کنند و نقطه ورود مناسبی را در بازار به دست بیاورند.

برای درک بهتر این مسئله ابتدا باید نسبت‌های کلیدی فیبوناچی اصلاحی را بشناسید. این نسبت‌ها به شرح زیر هستند:

• «۲۳.۶ درصد»
• «۳۸.۲ درصد»
• «۵۰ درصد»
• «۶۱.۸ درصد»
• «۷۸.۶ درصد»

در نظر داشته‌باشید که نسبت ۵۰ جز اعداد فیبوناچی به حساب نمی‌آید ولی به دلیل کابرد بالا، جز اعداد فیبوناچی لحاظ می‌شود.

نحوه کار با ابزار فیبوناچی اصلاحی

در این بخش ما توضیح بسیار مختصری در رابطه با روش کار با این ابزار در اختیار شما قرار خواهیم داد. همانطور که قبلا هم به این موضوع اشاره کردیم بهترین راه کار برای به دست آوردن اطلاعات در این حوزه، شرکت در دوره‌های آموزشی است. دوره آموزش ارز دیجیتال در تهران یکی از بهترین منابع یادگیری و شروع کار در این بازارها بوده و می‌تواند کمک بزرگی برای به سود رسیدن شما باشد.

در شروع، یک روند خاص را انتخاب کنید. این روند می‌تواند صعودی یا نزولی باشد. در روند نزولی سقف را به کف و در روند صعودی کف را به سقف متصل کنید.

حالا باید برای انتخاب نحوه معامله منتظر واکنش معامله‌گران روی یکی از سطوح فیبوناچی باشید. برای تشخیص اینکه سطح، حمایتی یا مقاومتی است لازم است تمام پارامترهایی که همواره لحاظ می‌کردید را لحاظ کنید.

در ادامه برای درک بهتر، این روند را بر روی یک فرایند مقاومتی مورد بررسی قرار می‌دهیم. همانطور که گفتیم ابتدا لازم است تمام پارامترهایی که قبل‌تر لحاظ می‌کردید را لحاظ کنید و روی نسبت‌های ۳۸.۲ درصد و ۶۱.۸ درصد حساس باشید، به‌طوری که اگر از این دو تراز عبور کرد، تراز مهم بعدی ۷۸.۶ درصد خواهد بود. درصورت عبور از این تراز به احتمال بسیار زیاد کف قیمت شکسته خواهدشد.

بر همین اساس که گفته شد شما می‌توانید این روند را برای یک فرایند حمایتی نیز لحاظ کنید. به نمودارهای زیر دقت کنید:

2. فیبوناچی گسترشی

از این ابزار برای پیش‌بینی مقاومت قیمتی زمانی که سقف قبلی شکسته‌شده است استفاده کنید. پس فیبوناچی گسترشی، به نوعی در دنباله فیبوناچی اصلاحی قابل بررسی است، زمانی که روند افزایش قیمت به سمت شکستن سقف میل کرده و در سقف قیمت جدید به دنبال بررسی نقطه مقاوت هستید.

شیوه کار با این ابزار دقیقا شبیه فیبوناچی اصلاحی ست. برای بررسی نقطه اصلاحی در یک روند صعودی کافی ست نقطه حداکثر سقف قبلی را به حداقل آن وصل کنید، در این صورت می‌توانید یک نقطه مقاومت جدید در روند صعودی پیدا کنید.

برای کشف نقطه مقاومت در روند نزولی نیز تنها کافی ست نقطه کف نمودار قبلی را به سقف آن وصل کنید. به این ترتیب می‌توانید نقطه مقاومتی را در روند نزولی کشف کنید.

برای درک بهتر این موضوع به نمودارهای زیر توجه کنید:

3. فیبوناچی کمان‌ها

سومین ابزار پیشنهادی در حوزه تحلیل تکنیکال فیبوناچی، ابزار کمان‌هاست که برای تعیین سطح بازگشت یک روند صعودی یا نزولی قابل بررسی ست.

4. فیبوناچی پروژکشن

ابزار آخری که در این مقاله به بررسی آن می‌پردازیم، فیبوناچی پروژکشن است. برای استفاده از این ابزار در یک روند صعودی یا نزولی باید سه نقطه کف، سقف و اصلاحی را انتخاب کنید و این سه نقطه را با یک نمودار تیک بزنید، به این صورت که:

اگر روند صعودی باشد ابتدا نقطه کف و سپس نقطه سقف؛ و اگر روند نزولی باشد ابتدا نقطه سقف و سپس نقطه کف. در آخر با کشیدن ابزار تا نقطه اصلاح، نقاط خارج از بازه تعیین می‌شوند.

نتیجه گیری

دامنه فیبوناچی به عنوان دامنه پرکابردی از اعداد در تحلیل تکنیکال قابل استفاده است. در میان این دامنه اعداد که از حاصل جمع هر عدد با عدد قبلی‌اش به دست می‌آید، نسبت خاصی برقرار است که به نسبت طلایی معروف بوده و با عدد فی نشان داده می‌شود.

این نسبت را برابر با ۱.۶۱۸ در نظر گرفتیم و گفتیم فاصله میان اعداد فیبوناچی به سمت این عدد میل می‌کند. اعداد فیبوناچی کاربردهای بسیاری در دنیای طبیعت و علوم انسانی مانند معماری دارند. یکی از کاربردهای این اعداد را در تحلیل تکنیکال دیدیم و دانستیم که به کمک دو ابزار اصلی اصلاحی و گسترشی می‌توانیم به پیش‌بینی بازار بپردازیم.

از سایر ابزارهای کاربردی در این زمینه، می‌توانیم به کمانی و پروژکشن اشاره کنیم که به طور خلاصه به کاربرد آن‌ها نیز اشاره کردیم.

استفاده از ابزار فیبوناچی در کنار سایر پارامترهایی که در گذشته لحاظ می‌کردید به شما این فرصت را می‌دهد تا وضعیت بازار، نقاط اصلاحی (چه در روندهای صعودی و چه نزولی) و هدف قیمتی را با تقریب بهتری حدس بزنید.

اگر شما هم تجربه کار کردن با این اعداد را داشته و توانستید با استفاده از ابزارهای مربوط به آن نتایج خوبی را به دست آورید، می‌توانید تجربیات خود را از طریق بخش کامنت‌ها با ما و سایر خوانندگان در میان بگذارید.