اوراق گام چیست؟ (به زبان ساده)

بازار بورس ایران امروزه به یک محل مناسب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است و افراد زیادی به دنبال آغاز سرمایه‌گذاری در این بازار هستند. بازار بورس ایران تشکیل شده از شرکت‌های مختلفی است که به منظور تامین مالی سهام خود را در مقدار مختلف به فروش می‌رسانند. بورس ایران دارای بخش‌های مختلفی می‌باشد که در سایر مقالات آموزشی آکادمی پارسیان بورس برگذار کننده آموزش بورس در مشهد، هر بخش با جزئیات کامل توضیح داده شده است. در این قسمت سعی داریم به معرفی اوراق گام بپردازیم پس ما با همراه باشید.

اوراق گام چیست؟

اوراق گام به منظور کاهش هزینه‌های مالی از دوش بانک‌ها ایجاد شده است. در روش‌های سنتی بانک‌ها به منظور تامین نقدینگی شرکت‌ها تسهیلات بانکی را ارائه می‌کردند اما در حال حاضر با ارائه اوراق گام بانک‌ها فقط پرداخت وجه را از طریق اوراق گام تضمین می‌کنند و دیگر پرداختی از سمت بانک‌ها وجود ندارد. مهم‌ترین هدف اوراق گام کمک به چرخه تولید می‌باشد، همه شرکت‌ها که به منظور تولید کالا ایجاد شده‌اند ممکن است در یک بازه مشخص نیازمند کمک‌های مالی باشند، به منظور دریافت کمک شرکت‌ها ابتدا از تسهیلات بانکی مانند وام بهره می‌گیرند.

امروزه راه دیگری برای تامین هزینه مالی پروژه‌ها وجود دارد که به آن اوراق گام گفته می‌شود. در اوراق گام اعتبار و ضمانت بانک به شما کمک می‌کند. اوراق گام به منظور تامین مواد اولیه صنایع و شرکت‌های تولیدی ایجاد می‌شود. دقت داشته باشید که اوراق گام تامین‌ کننده هزینه‌های سرمایه‌ای نیست و به منظور کمک به چرخه تولید ایجاد شده است. گام مخفف عبارت گواهی اعتبار مولد می‌باشد و به مجموعه اوراقی گفته می‌شود که بانک‌ها برای تامین نقدینگی واحدهای تولیدی صادر می‌کنند‌ این اوراق باعث می‌شود که بنگا‌ه‌های تولیدی کمبود نقدینگی خود را در زمینه تولید رفع کنند.

در صورتی که یک بنگاه تولیدی در تامین مواد اولیه خود دچار کمبود نقدینگی شود می‌تواند به بانک مراجعه کند ، شما به منظور دریافت اوراق گام باید فاکتور هزینه تامین مواد اولیه که از فروشنده دریافت کرده‌اید را به بانک نشان دهید و پس از تایید صلاحیت، اوراق گام در وجه فروشنده صادر می‌شود.

اوراق گام دسته‌ای از اوراق بهادار می‌باشد ‌و پس از انتشار قابلیت خرید و فروش در بازار سرمایه را دارد. تامین کننده مواد اولیه بنگاه‌های اقتصادی می‌توانند این اوراق را در بازار به فروش برسانند و وجه نقد را دریافت کنند. همانطور که می‌دانید بازار بورس ایران دارای انواع مختلفی است که بورس اوراق بهادار یکی از این بازارهای زیرمجموعه بوده و انواع اوراق در آن معامله می‌شود. اوراق گام نیز یکی از همین موارد می‌باشد.

طرح تامین مالی زنجیره‌ای چه تفاوتی با اوراق گام دارد؟

تامین مالی زنجیره‌ای به مجموعه‌ای از شیوه‌ها و عملیات تامین مالی گفته می‌شود که به منظور بهتر مدیریت کردن سرمایه‌ای می‌باشد که در گردش بنگاه‌های تولیدی می‌باشد. در این تامین مالی زنجیره‌ای زیرساخت‌ها و ابزارهای مالی لازم از جمله گام مورد استفاده قرار می‌گیرد. اوراق گام یکی از انواع ابزارهای مالی می‌باشد که می‌تواند در جهت تامین مالی بنگا‌ه‌های اقتصادی استفاده شود. به عبارتی اوراق گام زیر مجموعه‌ای از طرح تامین مالی زنجیره‌ای محسوب می‌شود.

کاربرد اوراق گام در بورس کالا

با اوراق گام شما می‌توانید در بورس، کالای مدنظر و مواد اولیه مورد نیاز خود را خریداری کنید و همچنین فروشندگان این اوراق می‌توانند، اوراق خود در بورس کالا به فروش برسانند و یا اوراق گام خود را به حساب شخص دیگری منتقل کنند.

فردی که اوراق گام را دریافت کرده است می‌تواند اوراق را تا زمان رسیدن سررسید نزد خود نگه دارد و پول را در زمان معین دریافت کند. اما در صورتی که به نقدینگی نیاز داشتید و یا قصد خرید کالا برای خود داشتید می‌توانید اوراق گام را در بورس کالا به فروش برسانید. توجه داشته باشید که به منظور دریافت اوراق گام در مرحله اول به دریافت کد بورسی اقدام کنید.

فارغ از تمامی این موضوعات، بازار بورس بازاری است که شما می‌توانید به راحتی در آن فعالیت کرده و با سرمایه گذاری، سود کسب کنید. ولی موضوع مهمی که باید در اینجا بدانید این است که نمی‌توان بدون داشتن دانش کافی به این سود دست پیدا کرد. در واقع شما زمانی می‌توانید سرمایه خود را در بازار بورس چند برابر نمایید که تحلیل مناسبی از بازار ارائه دهید. یعنی باید بتوانید به صورت منطقی و تا حد زیادی، آینده بازار را پیش بینی کرده و روند قیمتی را ترسیم کنید.

تمامی این‌ها مواردی است که با شرکت در دوره آموزش بورس خواهید آموخت. البته باید بدانید که هر دوره آموزشی نمی‌تواند آن علمی که نیاز دارید را به شما منتقل نماید. یادگیری بازارهای مالی باید به صورت عملی باشد و تنها با دانستن چند نکته تئوری، هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد. پس در انتخاب دوره مورد نظر خود، دقت بسیار زیادی داشته باشید.

مبلغ اسمی در اوراق گام چیست؟

مبلغ یا ارزش اسمی اوراق گام به منظور ارزش صوری آن می‌باشد. ارزش اسمی در زمان انتشار اوراق در فرابورس مشخص می‌شود. در حال حاضر هر برگه اوراق گام دارای مبلغ اسمی 1.000.000 ریال می‌باشد. پس از مشخص شدن قیمت اوراق گام مبلغ اسمی از ارزش برگه کم می‌شود و با قیمت کسر شده مورد معامله قرار می‌گیرد.

کدبورسی، اولین کار برای دریافت اوراق گام

همانطور که گفته شد برای دریافت اوراق گام در مرحله اول شما باید به دریافت کد بورسی اقدام کنید. تمامی بنگا‌ه‌های اقتصادی که قصد دریافت اوراق گام را دارند باید از کد بورسی برخوردار باشند.

مراحل دریافت اوراق گام

به منظور دریافت اوراق گام شما باید مراحل زیر را طی کنید؛

اعتبارسنجی متعهد

در مرحله اول باید اعتبارسنجی متعهد انجام شود، بدین صورت که متقاضی درخواست دریافت اوراق گام را به بانک ارسال می‌کند و در این مرحله اعتبارسنجی توسط بانک صورت می‌گیرد و میزان سقف اوراق گام قابل دریافت شرکت را مشخص می‌کند.

معرفی فروشنده به بانک

در این مرحله درخواست کننده فروشنده مدنظر خود را به بانک معرفی می‌کند. این فروشنده باید مواد اولیه و مورد نیاز متقاضی اوراق گام را موجود داشته باشد.

درخواست صدور اوراق گام توسط متقاضی

در این مرحله شرکتی که مواد اولیه را تامین می‌کند اسناد را از شرکتی که به مواد اولیه نیاز دارد دریافت می‌کند و به بانک تحویل می‌دهد و سپس درخواست صدور گام و واگذاری به واحد تولید را انجام می‌دهد.

صدور اوراق گام

در این مرحله بانک براساس اعتبارسنجی که انجام داده است نسبت به صدور اوراق گام اقدام می‌کند.

معاملات اوراق گام

معاملات اوراق گام از طریق بورس کالا، فرابورس و سامانه گام صورت می‌گیرد. بعد از صدور اوراق گام متقاضی می‌تواند اوراق را تا زمان سررسید نگهداری کند و پس از به پایان رسیدن سررسید می‌تواند وجه نقد را از بانک دریافت کند.

متقاضی همچنین می‌تواند به منظور تسویه مواد اولیه خود اوراق گام دریافت شده را به دیگر بنگاه‌های تولیدی منتقل کند و شما می‌توانید در دو مرحله از طریق سامانه گام این انتقال را انجام دهید.

اوراق گام در فرابورس ایران پذیرش می‌شود و این اوراق در چهارچوب فرابورس ایران شکل می‌گیرد. برگه‌های گام به صورت الکترونیک می‌باشد و دارای ارزش تعیین شده یک میلیون ریال صادر می‌باشد. برای معامله اوراق گام شما می‌توانید این اوراق را به سایر بنگا‌ه‌های اقتصادی انتقال دهید، بنگا‌ه‌های اقتصادی می‌توانند این اوراق را به صورت رقابتی در سامانه معاملاتی بورسی به فروش برسانند.

مزایای اوراق گام

اوراق گام به منظور بهبود چرخه تولید ایجاد شده است و به همین دلیل دارای مزایای متعددی می‌باشد، مزایای اوراق گام به شرح زیر می‌باشد؛

اوراق گام یک نوآوری در زمینه تامین مالی تولید کالا محسوب می‌شود و واحد‌های تولیدی کوچک و بزرگ را پشتیبانی می‌کند و به همین دلیل از اهمیت زیادی برخوردار است. با استفاده از اوراق گام بازار سرمایه‌ و نقدینگی نقش اصلی را ایفا می‌کند و اعتبار خود را در اختیار واحد‌های تولیدی قرار می‌دهد. با استفاده از اوراق گام دیگر شما نیازی به دریافت تسهیلات بانکی مانند وام ندارید.

اوراق گام خاصیت غیرتورمی دارد و در مرور زمان بر کاهش تورم اثر می‌گذارد زیرا در هنگامی که متقاضیان به دریافت اوراق گام اقدام می‌کنند دیگر فشار بر روی بانک‌ها نمی‌باشد و به منظور ارائه تسهیلات بانک‌ها مجبور به چاپ پول هستند که این چاپ پول در مرور زمان باعث افزایش تورم می‌باشد اما اوراق گام بر اساس بازار سرمایه مدیریت می‌شود و باعث کاهش تورم می‌شود.

وجود اوراق گام در بنگاه‌های تولیدی موجب افزایش تولید می‌شود زیرا در مرور زمان نقدشوندگی بازار را افزایش می‌دهد. این اوراق به دلیل اینکه از طرف بانک صادر می‌شوند از اعتبار کافی برخوردار می‌باشند و به همین دلیل سبب افزایش تولید می‌شوند.

ارکان گواهی اعتبار مولد

گواهی ارتباط مولد از سه بخش بانک، بنگاه متعهد و متقاضی تشکیل می‌شود، بنگاه متعهد همان واحد تولیدی است که به منظور تامین مالی به بانک مراجعه کرده است و متقاضی فروشنده‌ای می‌باشد که مواد اولیه مورد نیاز متعهد را به فروش می‌رساند.

بانک هنگامی که درخواست بنگاه را دریافت می‌کند موظف است تا مراحل اعتبارسنجی را انجام دهد و از صحت اطلاعات اطمینان حاصل کند. دقت داشته باشید اوراق گام برای واحدهای تولیدی که یک سال یا بیشتر فعالیت کرده‌اند قابل صدور می‌باشد.

سقف ضمانت اوراق گام هرساله توسط بانک مرکزی مشخص می‌شود و به موسسات اعتباری ابلاغ می‌شود. بانک‌ها پس از بررسی سقف بنگا‌ه‌های اقتصادی اوراقی متناسب با نیاز آن‌ها صادر می‌کنند. بانک‌هایی که به صدور اوراق گام پرداخته‌اند باید سررسید اوراق را نیز مشخص کنند. زمان پرداخت و سررسید اوراق گام بر اساس توافق و تشخیص موسسه اعتباری نیز مشخص می‌شود.

سامانه گام مسولیت صدور و مدیریت اوراق گام را در بازار سرمایه دارد و به همین دلیل از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. نقل و انتقالات در سامانه گام بر اساس مبلغ اسمی صورت می‌گیرد.

ویژگی‌های اوراق گام

اوراق گام کاملا از اعتبار و امنیت برخوردار می‌باشد و بر مبنای عقد ضمان تنظیم شده است. صدور اوراق گام از جمله فعالیت‌های اعتباری بانک می‌باشد و کارمزد صدور اوراق برابر با کارمزد صدور ضمانت نامه می‌باشد. بانک بر اساس این ضمات‌نامه تعهدات خود را در برابر بنگاه‌های اقتصادی تضمین می‌کند.

این اوراق به دلیل اینکه از سوی بانک صادر می‌شود دارای ارزش می‌باشند و قابلیت نقل و انتقال را دارند. این اوراق به صورت دیجیتال هستند و بدون کوپن سود قابل انتشار می‌باشند. سررسید اوراق گام ۱ الی ۹ ماه می‌باشد و دارای یک مبلغ اسمی معین می‌باشند.

نحوه خرید بدون پول و با اوراق گام در بورس کالا

اوراق گام از انجایی که از اعتبار بانک استفاده می‌کند مانند یک سند دارای ارزش می‌باشد و به عنوان پول نقد می‌تواند در معاملات مورد استفاده قرار گیرد. برای خرید در بورس کالا واحدهای تولید کننده به جای پرداخت پول اوراق گام را به فروشنده پرداخت کنند و کالای مورد نیاز خود را تهیه کنند.

از سوی بانک مرکزی در تاریخ شهریور ۱۴۰۱ اعلام شد که استفاده از اوراق گام در معاملات بورس کالا امکان پذیر می‌باشد و سپس طی این ابلاغیه در تاریخ ۱۰ مهر سال ۱۴۰۱ نخستین تسویه معاملاتی با اوراق گام در بورس کالا صورت گرفت. استفاده از اوراق گام تا مبلغ ۱۰۰ هزار میلیارد تومان در مناسبات تامین مالی در نظر گرفته شده است. اوراق گام از جمله ابزارهای تامین مالی زنجیره‌ای محسوب می‌شود.

نرخ تنزیل اوراق گام

اوراق گام قابلیت تنزیل در بازار سرمایه را دارند، در صورتی که تامین کننده مواد اولیه اوراق گام را دست داشته باشد و بخواهد زودتر از سررسید آن را نقد کند می‌تواند قبل از موعد آن را در بورس اوراق بهادار به نرخ تنزیل نقد کند.

نکات مهم در خصوص اوراق گام

• بانک مرکزی به عنوان انتشار کننده رسمی اوراق گام هرساله سقف اوراق گام را مشخص می‌کند و به سایر بانک‌ها و موسسات ابلاغ می‌کند.
• گواهی اعتبار مولد از سه شاخه بانک، متعهد و متقاضی تشکیل می‌شود.
• بانک‌هایی که اوراق گام را منتشر کرده‌اند می‌بایست تاریخ سررسید آن را نیز مشخص کند.
• سررسید این اوراق به صورت یکساله می‌باشد و پرداخت مبلغ در سررسید بر عهده بانک می‌باشد.
• شرکت‌ها در صورت عدم توجه به تعهدات از دریافت مجدد اوراق گام محدود خواهند شد.

اوراق گام به عنوان یک سند صادر شده از سوی بانک در اختیار فروشنده قرار می‌گیرد و قابلیت نقدشوندگی دارد. همچنین اگر فروشنده به اعتبار اوراق گام نیاز داشته باشند می‌تواند آن را در بورس کالا نقد کند.

کلام نهایی

بازار بورس یکی از بازارهای سرمایه‌گذاری محبوب می‌باشد که امروزه از دو دیدگاه خرد و کلان دارای ویژگی‌‌های متعددی می‌باشد. در حال حاضر ۱۵ میلیون نفر در کشور ما دارای کد بورسی فعال می‌باشند و این رقم نشان‌دهنده جذابیت این بازار و سودآوری آن می‌باشد. نخستین بار موضوع تاسیس بورس در سال ۱۳۱۵ مطرح شد و سرانجام در سال ۱۳۴۶ بورس ایران فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. بورس به بازاری گفته می‌شود که خرید و فروش انواع کالاها و اوراق بهادار در آن صورت می‌گیرد.

بورس از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده که در حال حاضر بانک‌ها به منظور توسعه بورس تسهیلات خود را هم‌راستا این بازار قرار داده‌اند، یکی از این تسهیلات اوراق گام می‌باشد که گام مخفف عبارت گواهی اعتبار مولد است. این اوراق مانند پول در بورس کالا عمل می‌کند و از سمت بانک مرکزی صادر می‌شود و به منظور تامین مالی بنگاه‌های تولیدی اهدا می‌شود. اوراق گام دارای یکسری ویژگی‌ها می‌باشد و به صاحبین بنگاه‌های تولیدی کوچک و بزرگ تعلق می‌گیرد. در نظر داشته باشید برای دریافت اوراق گام از سوی بانک در ابتدا باید به دریافت کد بورسی اقدام کنید و سپس می‌توانید جهت دریافت اوراق گام به بانک مراجعه کنید. در این مقاله از آکادمی پارسیان بورس ما اوراق گام را معرفی کردیم و جزئیات لازم در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت.