سال مالی چیست ؟ کاربرد و مفهوم سال مالی در بورس

ممکن است با واژه سال مالی زیاد برخورد کرده باشید. مخصوصاً اگر در خصوص تحلیل بنیادی در بورس تحقیق کرده باشید با این واژه خیلی بیشتر روبه‌رو شده‌اید. در واقع در پایان دوره‌ای ‌خاص از شرکت تقاضا می‌شود گزارشی از عملکرد سالیانه را به اداره مالیات ارائه دهد. البته این موضوع برای تحلیل‌کنندگان بنیادی بسیار کمک کنند است. آن‌ها می‌توانند با بررسی این گزارش‌ها روند رشد شرکت را بررسی کنند و اگر شرکت در حال ورشکستگی باشد با توجه به صورت‌های مالی ارائه شده این موارد را تشخیص دهند.

در این مقاله از آکادمی پارسیان بورس برگزار کننده دوره های آموزش بورس در مشهد سعی کردیم راجع به دوره سالانه مالی به زبانی ساده صحبت کنیم و در این خصوص اندکی به مباحث مربوط به حسابداری پرداخته‌ایم. این مقاله به شما کمک خواهد کرد این مفهوم را درک کرده و در مواردی که به آن نیاز دارید از آن استفاده کنید.

سال مالی چیست؟

در این بخش قصد داریم به این موضوع بپردازیم که سال مالی چیست و چه کاربری دارد. همان‌طور که از اسم آن مشخص است سال مالی یک دوره دوازده‌ماهه هست که در آن شرکت‌ها موظف هستند گزارشی از صورت‌های مالی یک سال گذشته را ارائه دهند. این گزارش عملکرد مالی و اقتصادی سازمان را در یک سال گذشته نشان می‌دهد. البته سازمان‌ها باید این گزارش را به سازمان مربوط امور مالیاتی کشور نیز ارائه دهند.

دوره جدید دقیقاً بعد از پایان سال مالی قبلی شروع می‌شود. پایان این دوره برای شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف متفاوت است و حتماً پایان دوره یک ساله 29 اسفند نیست. به عنوان مثال اگر پایان این دوره در شرکتی 31 شهریور باشد؛ شروع دوره جدید 1 مهر شروع خواهد شد.

شرکت‌های بورسی اغلب سال مالی‌شان اول فروردین تا آخر اسفند است. اما در برخی از موارد می‌تواند 31 شهریور تا 1 مهر سال بعد نیز باشد. البته سال مالی شرکت‌ها تغییرپذیر است و این تغییر در شرکت‌ها رایج است و با تصمیم هیئت‌مدیره زمان شروع دوره تغییر داده می‌شود. به طور خلاصه دوره‌های مالی ویژگی‌های زیر را شامل می‌شود:

• این دوره‌ها در حال رایج یک ساله هستند ولی دوره‌های 3 ماه نیز برای خیلی از شرکت‌ها اجباری است.
• زمان دوره قابل تغیر است و قانون خاصی راجع به یکسان بودن سال مالی شرکت‌ها وجود ندارد.
• این گزارش‌ها در بورس برای تحلیل بنیادی شرکت‌ها کاربرد دارد.
• پایان دوره معمولاً زمانی است که فعالیت شرکت کمترین حالت خود را دارا باشد.
• کمترین دوره، دوره یک ماه است

پیشنهاد ویژه: دوره آموزش تابلو خوانی پیشرفته 

سال مالي در ایران

دوره یک ساله مالی رسمی در ایران از اول فروردین تا آخر اسفند در نظر گرفته شده است که به این بازه سال مالی تقویمی نیز گفته می‌شود. اما همه شرکت‌ها و سازمان‌ها شروع کارشان ممکن است از اول فروردین نباشد بنابراین دوره مالی شرکت‌ها می‌تواند متفاوت و از اول فروردین تا آخر اسفند نباشد. البته این تاریخ قابل تغییر است و حسابدار پس از پیشبرد مراحلی می‌تواند در شروع زمان دوره یک ساله شرکت تغییر ایجاد کند. شرکت‌ها اغلب علاقه دارند بازه تقویمی را برای سال مالی انتخاب کنند اما بازه شهریور تا مهر سال بعد نیز در بین شرکت‌ها رایج است.

البته دوره‌های کوتاه‌تر مالی برای ارائه گزارش شرکت‌ها در نظر گرفته شده است مخصوصاً شرکت‌هایی که سهامی عام هستند. برای این شرکت‌ها ارائه گزارش دوره سه ماه اجباری است. این دوره کوتاه برای بررسی عملکرد کوتاه‌مدت شرکت‌ها عالی است. (برای تحلیل‌گران بورس)

کاربرد سال مالی چیست

اما ارائه گزارش سالیانه چه سودی دارد؟ به بیان دیگر کاربرد سال مالی چیست؟ گزارش سالانه شرکت‌ها علاوه بر این که نشان دهنده عملکرد سالیانه برای اداره مالیات است؛ به سرمایه‌گذاران حوزه بورس کمک می‌کند که عملکرد سالیانه و دوره‌ای (دوره سه ماه یا یک ماه) شرکت‌ها را بررسی کنند. بررسی این گزارش‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند که متوجه شوند چقدر تدابیر مدیران خوب عمل کرده و در خروجی شرکت تأثیر داشته ‌است.

تفاوت میان سال مالی و دوره مالی

درواقع سال مالی حالت خاصی از دوره مالی است. تمامی شرکت‌ها و سازمان‌های سهامی عام موظف هستند یک گزارش مالی از دوره سه ماهه (فصلی) شرکت ارائه دهند. در جمله قبل دوره مالی سه ماه در نظر گرفته شده است. اما اگر دوره مالی ما یک ساله در نظر گفته شود به آن سال مالی گفته می‌شود. گزارش‌ دوره‌های مالی در بازه‌های کمتر مثلاً یک ماهه نیز ارائه می‌شوند اما دوره‌های سه ماه و یک ساله رایج‌تر هستند. البته این گزارش‌ها در دوره‌های شش ماه و نه ماه نیز ارائه می‌شوند.

اهمیت و کارکرد تعیین سال مالی

اهمیت و کارکرد تعیین سال مالی برای کسانی که به تحلیل بنیادی سهم‌ها می‌پردازند؛ بسیار زیاد است. این افراد با بررسی گزارش‌های دوره‌ای شرکت‌ها سود و زیان شرکت‌ها و روند رشد آن‌ها را بررسی می‌کنند. درواقع این گزارش‌ها به تحلیل‌گران نشان می‌دهد که شرکت از لحاظ مالی در چه مسیری قرار دارد و سیاست‌های شرکت چقدر کارآمد است. از این رو ارائه گزارش یک ساله و سه ماه برای شرکت‌های سهامی عام ضروری است.

چگونگی بستن سال مالی

بستن سال مالی در پایان دوره 12 ماهه شرکت انجام می‌شود و تاریخ آن در شرکت‌های مختلف متفاوت است. بستن دوره مالی یک ساله دلایل مخصوص به خود دارد. یکی از مهم‌ترین آن‌ها جلوگیری از شلوغی اطلاعات است. اطلاعات مالی شرکت‌ها حجم زیادی داده را در بر می‌گیرد که تجمیع شدن این داده‌ها در طی چندین سال تحلیل را سخت می‌کند از این رو بهتر است هرساله شرکت گزارش مالی ارائه دهد. اما برای متوجه شدن چگونگی بستن دوره یک سال مالی به پاراگراف بعد توجه کنید.

بستن این نوع دوره‌ها شامل یک سری فرایند حسابداری است که این کار توسط حسابدار هر شرکت انجام می‌پذیرد. این کارها عبارت‌اند از:

• بستن حساب‌های موقت
• بررسی دقیق انبار برای محاسبة موجودی‌های غیرنقدی شرکت
• صدور سند اختتامیه دوره مالی
• صدور سند افتتاحیه سال جدید

پس از پایان یک دوره مالی یک ساله کلیه حساب‌های فروش و مخارج و هزینه‌ها مثل دستمزد کارگران، اجاره و… به‌روز می‌شوند. به عنوان مثال شماره فاکتور در شروع دوره از شماره یک شروع می‌شود.

همچنین اگر علاقمند به آموزش بورس هستید می توانید کانال ما را در وبسایت آپارات دنبال کنید.

نتیجه‌گیری

در این مقاله از مقالات آموزش بورس آکادمی پارسیان بورس مشهد به طور خلاصه راجع به سال و دوره مالی یک ساله و یا گزارش‌های دوره‌ای کوتاه‌تر بحث شد. دانستن این موضوع که سال مالی چیست برای تحلیل‌گران بنیادی بورس ایران  بسیار ضروری است. این موضوع یکی از اصلی‌ترین مفاهیم برای تحلیل عملکرد شرکت‌هاست.