قرارداد آتی پسته | منظور از قرارداد آتی پسته چیست؟

کشور ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پسته در سطح جهان است. بسیاری از استان‌های کشور ایران از جمله کرمان، خراسان رضوی، کاشان و… در زمینه پسته فعالیت دارند و چیزی حدود 90 درصد از تولیدات پسته کشور صادر می‌شود. در سال 98 پسته نیز به بورس کالا پیوست و قرارداد آتی پسته در این بازار انجام شد. باغداران و کشاورزان فعال در حوزه پسته به کمک بازارهای آتی توانستند ریسک نوسانات قیمت پسته و فروش آن را کاهش ‌دهند.

به کمک قراردادهای آتی پسته باغدارانی که نگرانی فروش پسته در آینده را دارند قبل از تولید و برداشت پسته آن را می‌فروشند. از جهت دیگر خریدارانی که قصد خرید پسته در آینده را دارند و از افزایش قیمت آن هراس دارند می‌توانند پسته را زودتر خریداری کنند. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که قرارداد آتی پسته چیست و چه مزایایی دارد. پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید. گفتنی است این مطلب بخش کوچکی از دوره آموزش بورس در مشهد آکادمی پارسیان بورس می‌باشد.

چگونگی اخذ کد معاملاتی مشتقه (آتی و اختیار معامله)

بازار آتی کالا بستر مناسبی برای معامله‌ کالا برای سرمایه‌گذاران و تاجران حوزه کالاست. در این بستر کشاورزان می‌توانند خریدارانی در آینده برای محصولات خود پیدا کنند و حجم زیادی از ریسک خود را پوشش دهند. از طرف دیگر سرمایه‌گذاران و تاجران می‌توانند از پیش پسته مورد نیاز خود را خریداری کنند. اما برای سرمایه‌گذاری و ایجاد قرارداد آتی پسته و یا سایر کالاهایی که در بورس کالا خرید و فروش می‌شوند چه کار باید انجام داد؟

مرحله اول ثبت‌نام در سامانه سجاد است. پس از وارد شدن به سایت سجاد باید مشخصات خود را وارد کنید. قبلاً بخش احراز هویت سامانه سجاد باید به‌صورت حضوری انجام می‌شد؛ اما اکنون این مرحله نیز به‌صورت حضوری انجام می‌پذیرد. برخلاف زمان‌های قدیم امروزه تمامی مراحل ثبت‌نام را می‌توانید به‌صورت غیرحضوری انجام دهید.

پس از ثبت‌نام در سامانه سجاد باید یک کارگزاری مناسب انتخاب کرده و در آن کارگزاری ثبت‌نام کنید. همانند سامانه سجاد ثبت‌نام در بیشتر کارگزاری‌ها نیز به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود. توجه داشته باشید برای سرمایه‌گذاری در بورس کالا و قرارداد آتی پسته، نیازمند تجربه و دانش است و بدون دانش به احتمال زیاد متحمل ضرر خواهید شد.

بازار آتی کالا چگونه بازاری است؟

در قدیم کشاورزان بعد از کاشت محصول به دنبال پیدا کردن فروشندگانی برای خریدن آنها بودند؛ اما امروزه به جز روش‌های سنتی، می‌توان از طریق بورس کالا نیز خرید و فروش را انجام داد. کشاورز به کمک بورس کالا می‌تواند محصولات خود را در یک تاریخ و سر رسید معین به فروش رساند و از طرف دیگر خریداران نیز محصول را در آن تاریخ خریداری می‌کنند. همچنین خریدار برای تضمین خرید خود میزانی وجه تضمین با توجه میزان قرارداد آتی پسته‌ای که ایجاد شده؛ بلوکه می‌کند.

مزایای بازار آتی کالا

بازار آتی کالا در سال 1382 به وجود آمد و در ابتدا فلزات در این بازار معامله می‌شدند. در ادامه محصولات کشاورزی چون پسته در سال 98 و زعفران در سال 93 نیز به این بازار پیوستند. در این بخش قصد داریم در خصوص مزایای بازار آتی کالا صحبت کنیم.

• بازار آتی کالا بازاری دوطرفه است. یعنی خریداران با باز کردن موقعیت‌های خرید و یا فروش می‌توانند هم بازار صعودی و هم در بازار نزولی کسب سود کنند.
• نقدینگی بالای بازار نگرانی خریداران و فروشندگان را بسیار کم کرده است.
• وجود اهرم‌ها در بازار آتی به سرمایه‌گذاران امکان کسب سودهای بیشتر نیز می‌دهد.
• برای فروش کالا در این بازار نیازمند مالکیت کالا در آن زمان نیست.

مشخصات قرارداد آتی پسته

قراردادهای آتی کالا قوانین یکسانی دارند؛ اما در برخی از جزئیات با یکدیگر متفاوت هستند. در این بخش در نظر داریم راجع به مشخصات قرارداد آتی پسته و ویژگی‌های آن صحبت کنیم. همان‌طور که از اسم این نوع قراردادها مشخص است کالای پایه پسته است. نماد معاملاتی قراردادهای آتی پسته PSMMYY است که راجع به نماد معاملاتی در ادامه بیشتر صحبت می‌کنیم.

اندازه قرارداد در پسته معادل 100 کیلوگرم پسته و قیمت واحد در این معاملات بر اساس ریال به کیلوگرم است. معاملات در این بازار از شنبه تا پنج‌شنبه از 10 صبح تا 3 عصر جریان دارد. میزان نوسان در این بازار نیز همانند بازار بورس سهام مثبت و منفی پنج درصد نسبت به قیمت روز قبل است. وجه تضمین در قرارداد آتی پسته معادل 70 درصد میزان خریداری شده است.

موارد مهمی بر روی قیمت پسته در بازار تأثیرگذار هستند که این عوامل عبارت‌اند از:

• نرخ ارز در کشور
• شرایط محیطی مثل میزان بارش
• نرخ پسته در کشورهای دیگر و ایران

جرایم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول

تأخیر و عدم آمادگی هنگام تحویل چه از طرف خریدار و چه از طرف فروشندگان شامل جریمه می‌شود. میزان جریمه در کالاهای مختلف متفاوت است و این میزان در پسته معادل یک درصد پسته معامله شده است. به بیان دیگر جرایم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول از هر طرف صورت گیرد باید شخص جریمه شده به‌طرف مقابل یک درصد میزان معامله را بپردازد. همچنین کارمزد معامله به عهده او خواهد بود.

همچنین اگر در آخرین روز معاملاتی قیمت بازار نقدی دارایی بیشتر از قیمت تسویه باشد تفاوت این دو به نفع خریدار گرفته خواهد شد و برعکس.

سررسید اول قرارداد آتی پسته

همان‌طور که قبلاً به آن اشاره کردیم قرارداد آتی پسته با نماد PSMMYY معامله می‌شود. در این نماد MM معادل ماه سررسید قرارداد پسته و YY نشان‌دهنده سال سررسید قرارداد است. نماد‌های مختلف پسته باتوجه‌به تاریخ سررسیدشان متفاوت هستند. تاریخ سر رسید قرارداد از آنجایی مهم است که در صورت عدم آمادگی فرد تخطی کننده باید جرایم سنگینی بپردازد.

تابلوی بازار قرارداد آتی پسته

با مراجعه به سایت بورس کالای ایران https://cdn.ime.co.ir/ می‌توانید نماد گروه پسته را مشاهده کنید. همانطور که در بخش قبل به آن اشاره کردیم عکس زیر مربوط به پسته با تاریخ سر رسید بهمن 1399 است.

تفاوت‌های قرارداد آتی پسته با سایر قراردادهای فعال

همان‌طور که قبل‌تر به آن اشاره کردیم قرارداد آتی پسته نیز با سایر قراردادها در برخی از مسائل تفاوت‌هایی دارد که در این بخش قصد داریم به برخی از این تفاوت‌ها بپردازیم:

• در قراردادهای آتی پسته میزان وجه تضمین 70 درصد در نظر گرفته شده است.
• میزان جرایم در قرارداد پسته 1 درصد میزان معامله است که این موضوع باتوجه‌به نوع کالا می‌تواند متفاوت باشد.
• ساعات معاملاتی در بازارهای مختلف کمی متفاوت است.
• اندازه قرارداد باتوجه‌به ارزش کالا متفاوت است و در پسته 100 کیلوگرم در نظر گرفته شده است.

فعالان قراردادهای آتی پسته در شركت بورس کالای ایران

در بازار آتی پست نیز فعالانی وجود دارد که در این بازار به‌صورت خریدار یا فروشنده فعالیت می‌کنند. در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع صحبت کنیم که فعالان قرارداد آتی پسته در شركت بورس کالای ایران چه کسانی هستند.

برخی از فروشنده‌ها در قراردادهای آتی پسته، کشاورزان هستند. ایران به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در تولید پسته کشاورزانی در استان‌های کرمان، خراسان رضوی، اصفهان و… دارد. برخی از کشاورزان که با بورس کالا آشنایی دارند وارد این بازار شده و محصولات خود را در تاریخی در آینده به فروش می‌رسانند.

بخش دیگر این بازار خریداران و تاجرانی هستند که قصد خرید پسته را دارند. این افراد از طریق بورس کالا و ایجاد قرارداد آتی پسته می‌توانند پسته مورد نیاز خود را تهیه کنند. از طرف دیگر سفته‌بازان هستند که نیازی به خرید یا فروش پسته ندارند. این افراد فقط برای کسب سود از افزایش و کاهش قیمت پسته در این بازار فعالیت می‌کنند.

نتیجه‌گیری

در این مقاله از آکادمی پارسیان بورس، برگزارکننده دوره آموزش بورس در خصوص قرارداد آتی پسته صحبت کردیم و شرایط آن را به طور مفصل مطرح کردیم. پسته یکی از محصولات کشاورزی مطرح و مهم در کشور به‌حساب می‌آید و وارد شدن این محصول کشاورزی مهم به بورس کالا کمک شایانی هم به خریدار و هم فروشنده کرده است. اما برای وارد شدن به این بازار به عنوان سفته‌باز و فقط برای کسب سود نیاز به دانش و تجربه است و بدون داشتن دانش توصیه می‌شود به این بازارها وارد نشوید.