معاملات آپشن (Option) یا اختیار معامله چیست؟

زمانی که در بازارهای مالی معاملات انجام می‌شود؛ شخص خریدار در قیمت تعیین شده ملزم به خرید و شخص فروشنده ملزم به فروش است. اما نوع دیگری از قرارداد وجود دارد که معامله‌گران حق خرید این قرارداد را می‌پردازند و معاملات آپشن باز می‌کنند. در این نوع معاملات شخص قادر است در قیمتی که تعیین کرده است سهام و یا ارز دیجیتال را بخرد یا بفروشد و هیچ تعهدی در قبال انجام عمل خریدوفروش ندارد. این نوع معاملات برای کاهش ریسک در یک بازار پرریسک استراتژی مناسبی به نظر می‌آید.

اگر دوست دارید راجع به این نوع معاملات اطلاعات بیشتری کسب کنید و طرز استفاده و انواع استراتژی‌های رایج در این نوع معامله را یاد بگیرید با ما همراه باشید؛ پس از مطالعه مقاله نیز درصورت علاقه‌مندی می‌توانید دوره آموزش ارز دیجیتال پارسیان بورس را بررسی کنید که کاملا جامع بوده و صفر تا صد معامله در بازار کریپتوکارنسی را به شما آموزش خواهد داد!

معاملات آپشن چیست؟ نحوه کار آن‌ها چگونه است؟

در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع که معاملات آپشن چیست صحبت کنیم و نحوه‌ی کار آن‌ها را بیان کنیم. درواقع این نوع معاملات که به اختیار خرید یا فروش نیز معروف هستند به معامله‌گر این امکان را می‌دهد بسته به نوع قراردادی که دارد با پرداخت پولی، حق اختیار خرید یا فروش یک سهام را در تاریخی معین داشته باشد. زمان رسیدن قرارداد او می‌تواند معامله را انجام داده یا انجام ندهد (بسته به نوع قرارداد این کار را می‌تواند قبل از رسیدن زمان قرارداد انجام دهد).

این نوع معاملات به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم‌بندی می‌شوند (این نوع تقسیم‌بندی ربطی به کشور امریکا و اروپا ندارد). تفاوت این دو نوع این است که در نوع اروپایی قرارداد آپشن فقط در روز معین شده به عمل می‌آید و شخص فقط در همان روز می‌تواند از اختیار خرید یا فروش خود استفاده کند. ولی در نوع امریکایی معامله‌گر می‌تواند حتی قبل از زمان تعیین شده قرارداد را لغو کند.

در این نوع معاملات آپشن یک خریدار و یک فروشنده معامله آپشن وجود دارد. خریدار معامله آپشن پولی در ازای حق اختیار خرید یا فروش به فروشنده معامله آپشن می‌پردازد. در ازای آن بسته به نوع قرارداد، در زمان یا قبل از سررسید قرارداد می‌تواند برخلاف نظر فروشنده از حق اختیار یا آپشن خود استفاده کند یا استفاده نکند. درواقع فروشنده در این نوع معاملات ریسک بیشتری نسبت به خریدار آن متحمل می‌شود. پس این نوع معاملات هم برای پوشش ضرر و یا برای سفته‌بازان کاربرد دارد.

انواع قراردادهای آپشن

قراردادهای آپشن به دو صورت خرید (call) و یا فروش (put) انجام می‌شوند. درواقع خریداران این نوع قراردادها پس از پرداخت کارمزد تعیین شده اختیار خرید و یا فروش را در زمان تعیین شده دارند.

اگر معامله‌گر معاملات آپشن خرید را خریداری کند در موقع مقرر می‌تواند سهم را خریداری کند برای مثال سهمی 50 دلار است معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند سهم در یک هفته آینده صعودی خواهد بود. پس اختیار خرید را خریداری می‌کند. اگر در هفته آینده قیمت سهم 65 دلار شود معامله‌گر می‌تواند از اختیار خرید خود استفاده کرده و سهم را 50 دلار بخرد. اگر بر خلاف پیش‌بینی‌اش سهم نزولی باشد او می‌تواند از اختیار خود استفاده نکند و به اندازه کارمزد پرداختی ضرر می‌کند.

اگر معامله‌گر معامله اختیار فروش را خریداری کند در موقع مقرر می‌تواند سهم را بفروشد برای مثال سهمی 50 دلار است معامله‌گر پیش‌بینی می‌کند سهم در یک هفته آینده نزولی خواهد بود. پس اختیار فروش را خریداری می‌کند. اگر در هفته آینده قیمت سهم 35 دلار شود معامله‌گر می‌تواند از معاملات آپشن فروش خود استفاده کرده و سهم را 50 دلار بفروشد. اگر بر خلاف پیش‌بینی‌اش سهم صعودی باشد او می‌تواند از اختیار خود استفاده نکند و به اندازه کارمزد پرداختی ضرر می‌کند.

کاربردها و استراتژی‌های معاملات آپشن

از این نوع معاملات بیشتر برای کم کردن ریسک استفاده می‌شود. در برخی از مواقع معامله‌گران معامله‌هایی انجام می‌دهند که ریسک زیادی دارد که این کاهش ریسک به آنها کمک زیادی می‌کند. درواقع در ازای این کاهش ریسک مبلغی پرداخت می‌کنند و خود را از ضررهای زیاد بیمه می‌کنند. یکی از مواردی که معامله‌گران از معاملات آپشن استفاده می‌کنند پوشش ریسک یا هجینگ است که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.

برخی از معامله‌گران برای پوشش ریسک خود از این نوع معامله استفاده می‌کنند. معامله‌گری سهمی را خریداری می‌کند و ترس این را دارد که بازار برخلاف پیش‌بینی‌اش عمل کرده و جهت بازار برعکس شود. در این صورت او یک معامله آپشن برعکس پیش‌بینی که انجام داده باز می‌کند. در این صورت اگر بازار برخلاف روندی که مد نظرش بود پیش رفت با کمک اختیار از معامله آپشن ضرر خود را جبران می‌کند. اگر روند بازار طبق پیش‌بینی او پیش رفت آنگاه میزانی از سود خود را برای باز کردن معامله آپشن از دست داده است.

انواع معاملات خریدوفروش آپشن‌ها

خریدن آپشن کال یا خرید

معاملات آپشن خرید به دارنده این امکان را می‌دهد که یک اوراق بهادار را با قیمت اعلام شده تا تاریخ انقضا به قیمت تعیین شده خریداری کند. دارنده در صورت عدم تمایل به خرید دارایی، تعهدی به خرید دارایی ندارد. ریسک خریدار پول اولیه‌ای که برای خرید آپشن پرداخته است محدود می‌شود. نوسانات سهام تأثیری بر روی ندارد.

خریدارانی باید این آپشن را انتخاب کنند که نسبت به یک سهم خوش‌بین هستند و معتقدند که قیمت سهام قبل از تاریخ انقضای اختیار، از قیمت تعیین شده بالاتر می‌رود. اگر چشم‌انداز صعودی سرمایه‌گذار محقق شود و قیمت بالاتر از قیمت تعیینی افزایش یابد، سرمایه‌گذار می‌تواند از اختیار استفاده کند. در نتیجه سهام را با قیمت تعیین شده که پایین‌تر است خریداری کند و بلافاصله سهام را به قیمت فعلی بازار برای کسب سود بفروشد.

فروش آپشن کال یا خرید

فروش معاملات آپشن خرید به نوشتن قرارداد نیز (writing a contract) معروف است. فروشنده حق اختیار را دریافت می‌کند. به عبارت دیگر، خریدار کارمزد حق اختیار را به فروشنده در ازای دریافت یک اختیار خرید می‌پردازد. حداکثر سود از فروش حق اختیار زمانی است که موعد سررسید فرا می‌رسد. سرمایه‌گذاری که یک اختیار خرید را می‌فروشد، معتقد است بازار نزولی است و قیمت سهام پایه کاهش می‌یابد یا در مدت‌زمان سررسید قرارداد اختیار، نسبتاً نزدیک به قیمت معاملاتی تعیین شده باقی می‌ماند.

اگر قیمت سهم بازار در زمان انقضا برابر یا کمتر از قیمت تعیین شده باشد این گزینه برای خریدار بی‌ارزش به‌حساب آمده و منقضی می‌شود. فروشنده گزینه حق اختیار را به‌عنوان سود خود به جیب می‌زند. خریدار از این اختیار استفاده نمی‌کند؛ زیرا خریدار سهام را با قیمت بالاتر یا برابر با قیمت رایج  در بازار خریداری نمی‌کند.

خریدن آپشن پوت یا فروش

سرمایه‌گذاری معاملات آپشن فروش (put) را خریداری می‌کند که معتقد است قیمت سهام در بازار در تاریخ انقضا یا قبل از انقضای آن، به زیر قیمت معامله کاهش می‌یابد. دارنده سهام می‌تواند سهام را بدون تعهد به فروش به قیمت اعلام شده برای هر سهم تا تاریخ اعلام شده بفروشند.

از آنجایی که خریداران آپشن فروش خواهان کاهش قیمت سهام هستند، گزینه فروش زمانی سودآور است که قیمت سهام پایه زیر قیمت معامله باشد. اگر قیمت رایج بازار کمتر از قیمت تعیین شده در انقضا باشد، سرمایه‌گذار می‌تواند از اختیار فروش استفاده کند. آنها سهام را با قیمت بالاتر می‌فروشند. اگر بخواهند می‌تواند این سهام را جایگزین کند، می‌توانند آن را در بازار آزاد خریداری کند.

فروش آپشن پوت

فروش معاملات آپشن پوت به نوشتن قرارداد (writing a contract) معروف است. یک فروشنده اختیار فروش معتقد است که قیمت سهام ثابت باقی می‌ماند یا در طول زمان سررسید قرارداد افزایش می‌یابد و قیمت آن در موعد سررسید صعودی خواهد بود. در اینجا، خریدار اختیار معامله این حق را دارد که فروشنده را وادار کند سهام دارایی را با قیمت تعیین شده در روز انقضا قرارداد خریداری کند.

اگر قیمت سهام پایه در تاریخ انقضا بالاتر از قیمت تعیین شده بسته شود، اختیار فروش بی‌ارزش منقضی می‌شود. حداکثر سود فروشنده حق اختیار است. این آپشن اعمال نمی‌شود؛ زیرا خریدار اختیار، زمامی سهام خود را می‌فروشد که قیمت پایین‌تر از قیمت تعیین شده باشد و نه بالاتر. اگر ارزش بازار سهام کمتر از قیمت تعیین شده معامله شود، فروشنده موظف است سهام را با قیمت تعیین شده خریداری کند.

آپشن گریک یا آپشن یونانی

این نوع معاملات آپشن از این جهت یونانی نامیده می‌شود که از حروف یونانی برای تعیین انواع مختلف ریسک در معاملات استفاده می‌شود. درواقع این ابزارهای مالی هستند که میزان ریسک یک قرارداد را با توجه به معیارهای مختلف اندازه‌گیری می‌کنند.

دلتا

دلتا نشان‌دهنده میزان نرخ تغییر قیمت اختیار معامله در برابر تغییر یک دلاری قیمت است و عددی بین صفر و یک است. درواقع میزان دلتا حساسیت یک آپشن را نسبت به تغییر یک دلاری از لحاظ تئوری محاسبه می‌کند. برای مثال اگر دلتای شما 0.5 اختیار خرید باشد؛ پس به میزان 0.5 معامله شما به تغییر حساس است. یعنی اگر بازار یک دلار صعود داشته باشد میزان اختیار خرید شما 50 سنت افزایش می‌یابد.

تتا

این ویژگی معاملات آپشن میزان زوال معامله را در طول زمانی اندازه می‌گیرد. درواقع این معیار میزان تغییر قیمت معامله آپشن در طول زمان را نشان می‌دهد. تتا به میزان زمان حساس است و نرخ تغییر قیمت با گذشت زمان را نشان می‌دهد. به عنوان مثال، فرض کنید معامله یک سرمایه‌گذار یک آپشن با تتا 0.50- دارد. این میزان تتا به این معنی است که  قیمت با گذشت هر روز 50 سنت کاهش می‌یابد. اگر سه روز معاملاتی بگذرد، ارزش این آپشن 1.50 دلار کاهش می‌یابد. اگر تتا صفر باشد ارز سهام به مرور زمان تغییر نمی‌کند.

گاما

گاما نشان‌دهنده میزان تغییر بین دلتای معاملات آپشن و قیمت دارایی است. این حساسیت قیمت مرتبه دوم  نامیده می‌شود. گاما نشان‌دهنده مقداری است که دلتا با توجه به حرکت 1 دلاری در اوراق بهادار تغییر می‌کند. اگر آپشن خرید دارای دلتا 0.50 و گاما 0.10 باشد بنابراین، اگر سهام 1 دلار افزایش یا کاهش یابد، دلتای اختیار خرید 0.10 افزایش یا کاهش می‌یابد.

گاما برای تعیین میزان پایداری دلتای یک آپشن استفاده می‌شود. مقادیر گامای بالاتر نشان می‌دهد که دلتا می‌تواند در پاسخ به حتی حرکات کوچک در قیمت به طور چشمگیری تغییر کند. گاما با نزدیک‌شدن به انقضا، افزایش می‌یابد. مقادیر گاما معمولاً هر چه از تاریخ انقضا دورتر باشد، کوچک‌تر هستند. این بدان معنی است که آپشن‌های با انقضای طولانی‌تر نسبت به تغییرات دلتا حساسیت کمتری دارند. با نزدیک‌شدن به انقضا، مقادیر گاما معمولاً بزرگ‌تر می‌شوند، زیرا تغییرات قیمت تأثیر بیشتری بر گاما دارد.

مزایا و معایب معاملات آپشن

در این بخش قصد داریم مزایا و معایب معاملات آپشن را بیان کنیم. مزایای این نوع معاملات را می‌توان به موارد زیر خلاصه کرد:

• مناسب برای پوشش ریسک
• کاهش ریسک در معاملات پرریسک
• امکان کسب سود از بازار صعودی یا نزولی

اگرچه این نوع معاملات در ظاهر خیلی مفید به نظر می‌آیند؛ اما معایبی نیز دارند که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای افراد مبتدی مناسب نیست. این نوع معاملات مفاهیم پیچیده‌ای دارند و فهم آن برای افراد مبتدی ساده نیست و در صورت استفاده از آن ممکن است متضرر شوند.
• دارای ریسک بالا برای فروشندگان اختیار
• پرداخت هزینه حق اختیار برای خریداران
• نقدینگی کم این بازار

تفاوت معاملات فیوچرز بایننس و معاملات آپشن آن چیست؟

در معاملات فیوچرز در بایننس شما نیاز به پرداخت کارمزد برای خرید حق اختیار نیستید و برای ایجاد قرارداد نیاز به هزینه زیادی ندارید. اما در عوض ریسک معامله در فیوچرز بسیار بالاتر از آپشن است و شما به‌وسیله معاملات آپشن قادر خواهید بود بخشی زیادی از ریسک را پوشش دهید. در معاملات فیوچرز نیاز به تعیین مدت‌زمان سررسید ندارید و هر زمان که دوست داشتید می‌توانید معامله را ببندید. اما در آپشن باید مدت‌زمان برای بستن معامله تعیین کنید که این موضوع یکی از مزیت‌‎ها معامله آپشن نسبت به فیوچرز است.

معاملات فیوچرز در بایننس بسیار قدیمی‌تر از معامله آپشن است و به دلیل فهم راحت‌تر آن معامله‌گران تمایل دارند بیشتر این نوع معاملات را انجام بدهند. این موضوع را می‌توان در مقایسه حجم معاملات این دو متوجه شد. حجم معاملات فیوچرز خیلی بیشتر از معامله آپشن در بایننس است.

برای کسب اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می‌کنیم مقاله فیوچرز چیست را مطالعه کنید که در آن صفر تا صد بازار فیوچرز را توضیح داده‌ایم.

نتیجه‌گیری

در این مقاله معاملات آپشن را معرفی کردیم اصلی‌ترین موارد استفاده از این نوع معامله پوشش ریسک است و به وسیلة آن معامله‌گر اندکی از ریسک معامله را می‌کاهد. اگر معامله طبق نظر معامله‌گر حرکت کند او فقط بخشی از سود خود را از دست می‌دهد و ضرر احتمالی متحمل نخواهد شد. از این رو این نوع معاملات برای افراد ریسک‌گریز مناسب است. اما این نوع معاملات مفاهیم پیچیده‌ای دارد و یادگیری آن نیازمند کسب دانش و آموزش‌های مناسب است.