شاخص کل هم وزن بورس چیست؟

امروز در این مطلب از پارسیان بورس قصد داریم ببینیم شاخص کل هم وزن بورس چیست؟ یکی از مواردی که درروند مطالعه بازار سرمایه و انتخاب سهام مطلوب جهت خرید، به آن برمیخوریم، شاخص‌های ارزیابی بازار سهام است. در هر فعالیتی که توسط انسان صورت می‌گیرد، نتایج قبلی و معیارهای ارزیابی پیشین می‌تواند به او کمک کند تا در فرآیندهای بعدی باتجربه بهتری پیش رود. فعالیت در بازارهای مالی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

شاخص‌های ارزیابی در بازار سهام می‌تواند در ارتباط با اندازه‌گیری برخی پارامترها و ارزیابی آن‌ها کمک شایانی کند.در مطلب حاضر، قصد داریم به شاخص‌های ارزیابی بازار سهام با تأکید ویژه‌بر شاخص کل هم وزن بورس بپردازیم. در حالت کلی، سهامدار از طریق قیمت سهام، وضعیت صورت‌های مالی و میزان بازدهی صنعت، اقدام به خرید و فروش سهم می‌کند. هر یک از این موارد دارای معیارهایی هستند که در این تصمیم‌گیری به وی کمک خواهند کرد.

ویژگی‌های شاخص هم وزن

شاخص کل هم وزن در بازار سهام ایران دارای چندین ویژگی متمایز است که آن را از سایر شاخص‌های بازار متعارف متفاوت می‌کند. این شاخص با رویکرد نوآورانه خود، چشم اندازی تازه از پویایی بورس داخلی به سرمایه گذاران ارائه می‌دهد. در ادامه مروری بر این ویژگی‌ها داریم.

1. توزیع عادلانه: شاخص هم وزن برخلاف شاخص‌های وزن‌دار، توزیع عادلانه نفوذ سرمایه را در تمام اجزای یک بازار نشان می‌دهد. این ویژگی از اثر بیش از حد شرکت‌های بزرگتر در شاخص جلوگیری می‌کند و به بازیگران کوچکتر نقش برجسته‌تری در عملکرد شاخص می‌بخشد.
2. بازنمایی بخش‌های مختلف بازار: این شاخص تصویری بی‌طرفانه از بخش‌های مختلف در بازار ایران ارائه می‌کند و با اجتناب از تمرکز بیش از حد در یک صنعت خاص، دیدی جامع از روندهای اقتصادی و عملکردهای خاص بخش ارائه می‌کند.
3. تنوع: شاخص کل هم وزن با تخصیص سهم مساوی به هر جز، تنوع بازار را بیشتر نشان می‌دهد. این امر، شاخص را در برابر نوسانات شدیدی که می‌تواند از نوسانات سهام به صورت تک تک ایجاد می‌شود محافظت می‌کند.
4. بازتاب روندهای بازار: این شاخص با در نظر گرفتن وزن هر سهم به طور مساوی، تغییرات احساسات بازار و رفتار سرمایه گذاران را با دقت بیشتری نشان می‌دهد. این بازتاب روند به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا نبض بازار را به صورت بلادرنگ اندازه گیری کنند.
5. پتانسیل بلند مدت: رویکرد این شاخص، استراتژی‌های درست سرمایه گذاری بلندمدت را به سرمایه گذاران نشان می‌دهد. سرمایه‌گذارانی که بر شاخص هم وزن تمرکز می‌کنند، می‌توانند طیف گسترده‌تری از شرکت‌ها را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند و در طول زمان سود بیشتری داشته باشند.

درک این ویژگی‌های کلیدی شاخص کل هم وزن، سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا تصمیمات آگاهانه در بازار سهام بگیرند. با استفاده از این رویکرد نوآورانه، سرمایه گذاران می‌توانند یک سبد سرمایه گذاری متعادل‌تر و متنوع‌تر داشته باشند.

انواع شاخص هم وزن بورس

شاخص‌های هم وزن در بازار سهام به شکل‌های مختلفی ارائه می‌شوند که هر کدام متناسب با اهداف و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری متفاوتی هستند. این شاخص‌ها طیف وسیعی از گزینه‌ها را به سرمایه‌گذاران می‌دهند تا خریدها را طبق اولویت‌ها و پروفایل‌های ریسک خود هماهنگ کنند.

1. شاخص کل هم وزن بازار عمومی

این نوع شاخص هم وزن، به کلیه سهام واجد شرایط و پذیرفته شده در بورس وزن یکسانی می‌دهد. این شاخص یک تصویر کلی از عملکرد کل بازار ارائه می‌دهد و به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا روند کلی بازار را بدون سوگیری نسبت به بخش‌ها یا صنایع خاص دنبال کنند.

2. شاخص کل هم وزن صنایع

این شاخص‌ها بر بخش‌های خاص در بازار ایران تمرکز دارند و وزن یکسانی را بین تمام سهام آن صنعت توزیع می‌کنند. این شاخص‌ها بینش‌هایی در مورد روندهای هر صنعت ارائه می‌دهند و به سرمایه گذارانی که علاقه مند به سرمایه گذاری در یک صنعت خاص هستند یا به دنبال تنوع بخشیدن به سبد خود در یک بخش خاص هستند، کمک فراوانی می‌کنند.

3. شاخص هم وزن بر اساس اندازه

این نوع شاخص بر اساس ردیف‌های ارزش بازار سهام، وزن برابری را به سهام اختصاص می‌دهد. این شاخص می‌تواند نمایش متعادلی از سهام با سرمایه بزرگ و سهام کوچک ارائه دهد و تضمین کند که شاخص توسط عملکرد چند شرکت مسلط منحرف نمی‌شود.

4. شاخص کل هم وزن عامل محور

شاخص‌های مبتنی بر عامل بر اساس عوامل کمی خاص مانند ارزش، رشد یا نوسانات، وزن برابری را بین سهام توزیع می‌کنند. این رویکرد به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا بر روی سبک‌های سرمایه گذاری خاص تمرکز کنند و در عین حال اصل وزن برابر را حفظ کنند.

5. شاخص وزن برابر سفارشی

سرمایه‌گذاران و مؤسسات مالی همچنین می‌توانند شاخص‌های وزن برابر سفارشی‌سازی شده را ایجاد کنند تا به استراتژی‌ها یا معیارهای سرمایه‌گذاری خاصی پاسخ دهد. این شاخص‌ها می‌توانند به گونه ای طراحی شوند که ترجیحات و اهداف منحصر به فرد را منعکس کنند.

شناخت انواع شاخص‌های هم وزن موجود در بازار سهام ایران، سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازد تا بهترین شاخص‌ها را با اهداف سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنند. چه به دنبال کشف سهام در بازارهای کم وزن باشید و چه اطلاعات خاص یک صنعت را بخواهید یا به دنبال کسب سود از روند بازار باشید، این شاخص‌ها به کار شما خواهند آمد.

فرمول محاسبه شاخص هم وزن

شاخص هم وزن ابزاری ساده و در عین حال قدرتمند است که برای سنجش عملکرد گروهی از سهام در بازار سهام ایران استفاده می‌شود. محاسبه آن طبق یک فرمول ساده است که نشان می‌دهد به همه اجزاء بدون توجه به ارزش بازار فردی آنها اهمیت یکسانی داده می‌شود.

فرمول محاسبه شاخص وزن برابر به شرح زیر است:

شاخص وزن برابر = (مجموع قیمت سهام به صورت تک تک) / (تعداد سهام تشکیل دهنده)

در این فرمول، قیمت هر سهام مجزا جمع می‌شود و مجموع حاصل بر تعداد سهام موجود در شاخص تقسیم می‌شود. این رویکرد وزن یکسانی را برای هر سهام فراهم می‌کند و از وزن دهی به شرکت‌های بزرگ‌تر اجتناب می‌کند و وضعیت متعادل‌تری از بازار را نشان می‌دهد.

سرمایه گذاران و تحلیلگران می‌توانند از این فرمول برای به روز رسانی منظم ارزش شاخص و پیگیری عملکرد آن در بازه‌های زمانی مختلف استفاده کنند. در نتیجه، شاخص وزن برابر معیاری قابل اعتماد برای ارزیابی سلامت بازار و کشف روندهای بازار سهام ایران است و ابزار ارزشمندی برای تصمیم گیری و برنامه ریزی استراتژیک ارائه می‌دهد.

با درک فرمول شاخص هم وزن، سرمایه گذاران اطلاعاتی در مورد اثر منصفانه و فراگیر پویایی بازار به دست می‌آورند و می‌توانند آن را به منبعی حیاتی در روند سرمایه گذاری خود در بازار پر جنب و جوش سهام ایران تبدیل کنند.

شاخص کل و شاخص هم وزن چه تفاوت‌هایی دارند؟

در شرایط بازار سهام ایران، شاخص کل و شاخص هم وزن دو روش متمایز هستند که برای اندازه‌گیری و نمایش عملکرد بازار استفاده می‌شوند. درک تفاوت بین این دو شاخص برای سرمایه گذارانی که به دنبال تصمیم گیری آگاهانه هستند، بسیار مهم است.

1. روش وزن دهی: اولین تفاوت در روش‌های وزن دهی آنها است. شاخص کل، که به عنوان شاخص وزن سرمایه بازار نیز شناخته می‌شود، وزن‌های بالاتری را به سهام با ارزش بازار بیشتر اختصاص می‌دهد. در مقابل، شاخص کل هم وزن، بدون توجه به ارزش بازار سهام، وزن یکسانی را به هر سهم اختصاص می‌دهد.
2. کشش نسبت به شرکت‌های بزرگ: شاخص کل به دلیل تسلط شرکت‌های بزرگ بر ارزش بازار، به سمت آنها منحرف می‌شود. این کشش می‌تواند به تحت تاثیر قرار گرفتن عملکرد شاخص توسط چند شرکت بزرگ منجر شود. از سوی دیگر، شاخص هم وزن با اهمیت دادن یکسان به همه سهام، وضعیت متعادل‌تری از بازار را نشان می‌دهد.
3. حساسیت به سهام فردی: شاخص کل نسبت به عملکرد سهام با ارزش بالا بسیار حساس است، زیرا نوسانات آنها تأثیر قابل توجهی دارد. در شاخص هم وزن، تأثیر هر سهم برابر است و حساسیت به حرکات تک-سهم را کاهش می‌دهد و دید وسیع‌تری از روند بازار را به ما می‌دهد.
4. تنوع: شاخص کل هم وزن ذاتاً با رفتار یکسان نسبت به همه سهام، تنوع در بازار را به سرمایه گذار نشان می‌دهد. این شاخص می‌تواند وضعیت پایدارتر و متعادل تری از سلامت کلی بازار را ارائه دهد. شاخص کل ممکن است فاقد چنین تنوعی باشد، به ویژه اگر چند سهام بزرگ بر ترکیب شاخص تسلط داشته باشند.

با شناخت تفاوت‌های بین شاخص کل و شاخص کل هم وزن، سرمایه‌گذاران می‌توانند استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که با تحمل ریسک، لحاظ شدن ترجیحات و توجه به بخش‌های مختلف بازار، سود خود را در بازار سهام افزایش دهند.

همچنین بخوانید:

حرکت شارپی در بورس چیست و چه تاثیری بر خرید و فروش سهام می‌گذارد؟

روش تشخیص شاخص هم وزن

شاخص هم وزن با استفاده از روشی ساده محاسبه می‌شود و نشان می‌دهد همه سهام در محاسبات شاخص، دارای اهمیت برابر هستند. این رویکرد منحصربه‌فرد، نمایش متعادلی از عملکرد بازار سهام ایران، بدون توجه به اندازه یا ارزش بازار شرکت‌ها ارائه می‌دهد.

1. انتخاب مؤلفه‌ها: این فرآیند با انتخاب تعداد از پیش تعریف شده سهام برای گنجاندن در شاخص هم وزن آغاز می‌شود. این سهام در حالت ایده آل باید طیف وسیعی از صنایع و بخش‌ها را در بازار ایران نشان دهند.
2. محاسبه وزن‌های مساوی: پس از انتخاب سهام تشکیل دهنده، وزن‌های مساوی به هر یک از آنها اختصاص داده می‌شود. این بدان معناست که همه سهام صرف نظر از ارزش بازار یا حجم معاملات، اهمیت یکسانی در محاسبه شاخص دارند.
3. تعادل منظم: برای حفظ توزیع هم وزن، لازم است که محاسبات متعادل باشد. از آنجایی که قیمت سهام در طول زمان در نوسان است، شاخص به گونه ای تنظیم می‌شود که اطمینان حاصل شود که وزن هر سهم به طور متناسب با سایر سهام برابر است.
4. محاسبه مقدار شاخص: ارزش شاخص کل هم وزن با جمع کردن قیمت تمام سهام تشکیل دهنده و تقسیم کل بر تعداد سهام موجود در شاخص محاسبه می‌شود. این محاسبه تصویری از عملکرد جمعی سهام ارائه می‌دهد.

این روش تضمین می‌کند که شاخص هم وزن به‌طور دقیق حرکت جمعی سهام در بازار را بدون توجه به سرمایه‌گذاری‌های فردی در بازار نشان می‌دهد. این شاخص یک معیار منصفانه و بی‌طرفانه برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند و به سرمایه گذارها اجازه می‌دهد تا سلامت و روند کلی بازار را بدون تأثیر شرکت‌های بزرگ‌تر که بر عملکرد شاخص تسلط دارند، ارزیابی کنند.

سوالات متداول

• شاخص هم وزن در بورس ایران چیست؟
  شاخص هم وزن در بازار سهام ایران معیاری است که صرف‌نظر از ارزش بازار سهم ها، اهمیت یکسانی به همه سهام‌های تشکیل‌دهنده می‌دهد. این رویکرد، وضعیت متعادل‌تری از عملکرد بازار را نشان می‌دهد، از تسلط شرکت‌های بزرگ‌تر اجتناب می‌کند و میزان رشد بازار را در بین تمام سهام پخش می‌کند.
• شاخص کل هم وزن با شاخص کل چه تفاوتی دارد؟
  تفاوت اصلی بین شاخص کل هم وزن و شاخص کل در روش‌های وزن دهی آنها است. شاخص کل هم وزن، وزن یکسانی را به همه سهام‌ها می‌دهد اما شاخص کل بر اساس سرمایه بازار وزن شده است و به نفع شرکت‌های بزرگتر است. این تفاوت باعث می‌شود که شاخص وزن برابر، دید جامع‌تر و متنوع‌تری از روند بازار ارائه دهد.
• شاخص هم وزن چگونه محاسبه می‌شود و چرا اهمیت دارد؟
  شاخص هم وزن با جمع کردن قیمت تمام سهام تشکیل دهنده و تقسیم کل بر تعداد سهام موجود در شاخص محاسبه می‌شود. اهمیت آن در نشان دادن اثر منصفانه و بی طرفانه سهم شرکت‌ها در بازار سهام ایران است. سرمایه‌گذاران می‌توانند با حذف عملکرد بیش از حد برخی از سهام و صنایع در محاسبات خود، از شاخص هم وزن به‌عنوان یک معیار قابل اعتماد برای ارزیابی روند کلی بازار و تصمیم‌گیری آگاهانه‌تر در سرمایه‌گذاری استفاده کنند.

پیشنهاد

• ما در آکادمی پارسیان بورس با تجربه فعالیت چندین ساله در بازار بورس و برگزاری کلاس های آموزشی بورس به شما پیشنهاد میکنیم با شرکت در ورکشاپ های رایگان  آشنایی با بورس ، اولین گام های ورود به بورس را بردارید .
• امیدواریم که حداکثر استفاده ممکن از این مقاله آموزشی را برده باشید ، در صورت تمایل می توانید برای ثبت نام دوره های جامع حضوری به صفحه آموزش بورس در مشهد مراجعه کنید.
• آکادمی تخصصی پارسیان بورس – مرکز برگزاری کلاس بورس در مشهد