آموزش اصطلاحات پایه‌ای بورسی

آشنایی و آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی یکی از ضروری‌ترین مواردی است که هر سرمایه‌گذاری باید انجام دهد. در این آموزش به بررسی مهم ترین و پرکاربردترین اصطلاحات بورسی خواهیم پر داخت.

دانستن اصطلاحات بازار بورس، پوئنی مثبت برای فعالیت در بازار بورس ایران محسوب می‌شود ولی همه چیز نیست. شما باید روش استفاده از هر موضوعی را دانسته و بدانید چه مزیتی برای معاملات شما دارند. به صورت کلی با مطالعه چند مطلب ساده نمی‌توانید این دانش را پیدا کنید و نیاز دارید تا در دوره‌های آموزشی شرکت کنید. بهترین دوره آموزش بورس، دوره‌ای است که شما را از 0 تا 100 با این بازار آشنا کرده و این اطمینان را ایجاد نماید که بعد از پایان دوره دیگر نیازی به دوره جدید نخواهید داشت. دوره آموزش بورس آکادمی پارسیان بورس، همان دوره‌ای است که در رابطه با آن صحبت نمودیم.

آموزش اصطلاحات پایه ای بورسی

سال مالی به چه معناست؟

سال مالی هر شرکتی ممکن است با شرکت دیگر تفاوت کند. به عنوان مثال بعضی شرکت‌ها سال مالی خود را از اول فروردین شروع می‌کنند و بعضی شرکت‌ها سال مالی خود را از ابتدای مهر آغاز می‌کنند.

دقیقاً مثل بانک‌ها که همه ساله حسابهای خود را بررسی می‌کنند؛ شرکت های بورسی نیز هر سال در تاریخ معینی مثلا ابتدای فروردین ماه فعالیت‌های خود را شروع می‌کنند و سود خود را پیش بینی می‌کنند و سال بعد در همان زمان وضعیت شرکت را از لحاظ سود و زیان و … رسیدگی می‌کنند. مثلا صورت سود و زیان نهایی هر شرکتی به تاریخ منتهی به سال مالی تعیین شده است. یعنی فعالیت مالی یک ساله که در آخرین روز سال مالی به انتها رسیده است.

آگهی دعوت

دعوت کتبی برای جلسات مجمع عمومی نباید از 10 روز کمتر باشد و نیز نباید تا بیش از 40 روز زودتر از تاریخ برگزاری جلسه به سهام داران جلسه به سهامداران ابلاغ شود و این آگهی دعوت باید در روزنامه کثیرالانتشار که برای اطلاعیه های شرکت در نظر گرفته شده به چاپ رسد. آگهی دعوت باید شامل دستور کار و تاریخ، ساعت و مکان جلسه باشد. این نوع آگهی در سایت کدال نیز منتشر می شود.

حتما بخوانید:

• مجمع عمومی شرکت های بورسی چیست؟

صورتهای مالی

اگر کسی بخواهد بداند وضعیت مالی شرکت چگونه است تنها راهش بررسی صورت مالی شرکت است . تحلیل صورت مالی شرکتها کار نسبتا دقیق و فنی است .پس از بررسی صورت مالی مشخص می شود، که گذشته شرکت از لحاظ قدرت فروش سرمایه و سود دهی چگونه بوده است و وضعیت آینده را می شود تخمین زد. نیاز به تحلیل صورتهای مالی کاملا ضروری است و بسیاری که در انتخاب خود متضرر می شوند، به دلیل توجه نکردن به صورت مالی شرکت می باشد.

حتما بخوانید :

• طبقه بندی حساب ها به عناصر صورت های مالی

صورتهای مالی چند نوع است:

1. ترازنامه
2. صورتحساب سود و زیان
3. صورت حساب سود و زیان انباشته
4. صورت مالی میان دوره ای
5. صورت سرمایه
6. صورت گردش وجوه نقد

ترازنامه چیست؟

ترازنامه صورت مالی است که در آن دارایی ها و بدهی های شرکت و سرمایه (حقوق صاحبان سهام ) ثبت شده است. اطلاعات ترازنامه طبقه بندی خاص خود را دارد. مثلا اول دارایی‌ها ذکر می شود، بعد بدهی‌ها و در آخر حقوق صاحبان سهام. ترازنامه، برای سهامداران از این جهت با اهمیت است که معلوم می‌کند، شرکت چه میزان دارایی ،چه میزان بدهی وسرمایه دارد و بدین وسیله می توان قدرت شرکت را پیش بینی کرد.

صورتحساب سود و زیان چیست؟

صورت حسابی می باشد که نشان می دهد شرکت مربوطه چقدر درآمد کسب کرده ، چه میزان هزینه داشته و در نهایت چه مبلغ سود و یا زیان شناسایی کرده است . اهمیت این صورتحساب واضح است، چرا که برای خرید سهام یک شرکت مهمترین مولفه سودآوری است .

نسبت نقدینگی چیست؟

نسبت نقدینگی برابر است با وجوه نقد و اوراق بهادار قابل فروش در بازار، به تعهدات و بدهی های جاری شرکت. این نسبت سرعت پرداخت دیون شرکت به بستانکاران رانشان می‌دهد.

نسبت سود قبل از کسر مالیات به فروش چیست؟

این نسبت برابر است با سود قبل از کسر مالیات تقسیم بر فروش خالص ضرب در 100. آموزش اصطلاحات پایه‌ای بورسی: این نسبت شاخص مناسبی برای نشان دادن کارایی شرکت است. اگر در مقایسه باسال های گذشته این نسبت کاهش یابد، بدین معنا است که هزینه های شرکت بالا رفته یا فروش آن کاهش یافته است. اگر این نسبت افزایش یابد، بدین معناست که هزینه‌های شرکت نسبت به فروش کاهش یافته ویا فروش افزایش یافته است.

ارزش جاری بازار به چه معناست؟

ارزش بازار کل سهام منتشر شده از سوی شرکت به قیمت جاری در بازار سهام را ارزش جاری می نامیم.

قیمت بازار سهام به چه معناست؟

قیمت بازاری سهم آخرین قیمتی است که طبق گزارش های موجود آن سهم مورد معامله قرار گرفته است.

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شرکت، نشان دهنده سهم یا در صد فروش محصولات آن شرکت در مقایسه با کل فروش آن محصول توسط سهم تولید کنندگان است.

نــماد

در واقع نام اختصاری شرکت های پذیرفته شده در بورس است. برای مثال، نماد شرکت پالایشگاه تبریز در بورس، شبریز است. حرف اول نماد، برگرفته از صنعتی است که شرکت در آن قرار دارد و بخش دوم نماد، در واقع خلاصه نام شرکت است. مثلا در نماد شبریز، حرف ش بیانگر صنعت فراورده های نفتی و کلمه تبریز، مخفف عبارت پالایشگاه تبریز است. که در نتیجه شده شبریز فعالان بورس، عمدتا بجای استفاده از نام کامل شرکت ها، نماد آنها را بکار می برند.

تـوقـف نـماد

گاهی اوقات، معاملات سهام برخی شرکت‌ها در بورس بصورت موقتی، متوقف می‌شود. در این حالت، اصطلاحا می گویند نماد شرکت متوقف شده است. عمدتاً بورس زمانی نماد یک شرکت را متوقف می کند که رویدادی حائز اهمیت درخصوص آن شرکت اتفاق افتاده باشد، به نحوی که این رویداد بتواند موجب افزایش یا کاهش بیش از اندازه قیمت سهام شرکت شود.

برای مثال، قبل از برگزاری مجامع سالیانه شرکت، نماد آن شرکت متوقف می‌شود، زیرا در مجمع سالیانه، سود سهامداران مشخص خواهد شد و این موضوع، می تواند بر قیمت سهم بعد از مجمع، تأثیر زیادی داشته باشد. طبیعتا توقف نماد در اینگونه موارد، به سرمایه گذاران اجازه می‌دهد تا پس از انتشار اطلاعات کامل و شفاف شدن وضعیت شرکت، در شرایط یکسان و عادلانـه، درخصوص خرید، فروش و یا نگهداری آن سهم تصمیم گیری کنند.

نماد معاملاتی بـاز و بـسـتـه چیست؟

پس از آنکه شرکت های سهامی عام در بازار بورس پذیرفته شدند، برای اینکه اوراق سهام آنها در بازار بورس قابل داد و ستد باشد ، باید نماد معاملاتی آنها در تابلو بورس بازشود. پس از بازشدن نماد معاملاتی، خرید و فروش سهام به طور مرتب و روزانه انجام می شود.

حال اگر مدیران شرکت بخواهند، هرگونه تغییری در اصول اساسی شرکت ایجاد کنند، باید نماد معاملاتی شرکت در تابلوی بورس بسته شود و امکان دادوستد سهام منتفی گردد و متوقف بشود.

مـجمــع

به گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت که به منظور تصمیم گیری درخصوص مسائل مهم شرکت برگزار می شود، مجمـع گفته می شود. سهامداران شرکت، متناسب با میزان سهم خود، در مجامع حق رأی دارنـد.

هیئت مدیره شرکت موظف است حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع، آگهی برگزاری مجمع را در روزنامه کثیرالانتشاری که به عنوان روزنامه رسمی شرکت انتخاب شده است، منتشر کند تا سهامداران از این موضوع مطلع شوند.

حتما بخوانید :

• مجمع عمومی شرکت های بورسی چیست ؟

درآمد باقی مانده به چه معناست؟

در آمد باقی مانده بخشی از درآمد شرکت است که بین سهامداران تقسیم نشده است ولی به عنوان ذخیره انباشت شده برای رشد شرکت یا استفاده از آن در موارد اضطراری نگه داری می‌شود. در آمد باقی مانده را سود تقسیم نشده، مازاد درآمد یا ذخیره نیز می نامند.

تعدیل سـود

شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس موظفند بصورت مستمر ودر دوره های سه ماهه (کنترل شود)، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش بینی شده، پیش بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت را براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند.

به عنوان مثال، شرکت الف پیش بینی کرده است که در پایان سال مالی1397، 100تومان سود به ازای هر سهم بدست آورد. اما پس از گذشت سه ماه از فعالیت شرکت و با بررسی عملکرد این سه ماه، پیش بینی خود را تغییر داده و از 100 تومان به 110 تومان افزایش می دهد. همین شرکت ممکن است پس از بررسی عملکرد شش ماهه خود، به این نتیجه برسد که سود 110 تومانی قابل تحقق نیست و پیش بینی سود شرکت، باید به 95 تومان کاهش یابد. تغییرات این چنینی در سود پیش بینی شده را اصطلاحا تعدیل سود می گویند.

صف خـرید و صف فـروش

وقتی حجم تقاضا برای یک سهم در بورس،از حجم عرضه آن سهم بیشتر باشد،برای آن سهم صف خرید تشکیل می‌شود. تشکیل صف خرید برای یک سهم نشان دهنده اقبال سرمایه گذاران به آن سهم است. درنقطه مقابل، وقتی حجم عرضـه یک سهم در بورس،بیشتر از حجم‌تقاضا برای آن سهم باشد،برای سهم مذکور صف فروش شکل می‌گیرد.

تشکیل صف فروش برای یک سهم، می تواند حاکی از بی رغبتی سرمایه گذاران به آن سهـم است. البته ذکر این نکته ضروری است که هر اندازه میزان نقدشوندگی در یک بورس بیشتر باشد، از حجم صف‌هی خرید و فروش سهام در آن بورس کاسته خواهد شد، زیرا در همه شرایط اعم از افزایش و کاهش قیمت سهام، همواره متقاضی برای سهام وجـود دارد و این، یعنی روان‌بودن فرایند معاملات در بورس و قابلیت نقدشوندگی بالا.

نکته‌ جالب و البته مهم درباره صف‌ خرید و فروش این است که باتوجه به تأثیر لحظه‌ای و بسیار سریع اطلاعات بر میزان عرضه و تقاضای سهام در بورس، معمولا بلافاصله پس از انتشار یک اطلاعات حائز اهمیت درخصوص سهام، صف خرید یا فروش برای آن سهم تشکیل می‌شود، بنابراین سرعت عمل سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش یک سهم در موفقیت آنها برای سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت است.

برای مثال، انتشار خبری درخصوص آزادسازی نرخ سیمان، می‌تواند موجب انتظار سرمایه‌گذاران برای افراد درآمد و سودآوری شرکت‌های سیمانی و در نتیجه، افزایش تقاضای آنها برای خرید سهام شود و همین امر،در فاصله کوتاهی،تشکیل صف خرید و افزایش قیمت سهام شرکت‌های سیمانی را بدنبال خواهد داشت، بنابراین سرمایه‌گذارانی که زودتر از دیگران برای خرید این‌سهم اقدام کنند،طبیعتا بیشتر از دیگران سود بدست خواهندآورد.

حـجـم مـبـنـا

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. بنابراین، درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت.

در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس، هشت ده هزارم است. بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس 20 میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند 5 درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل 16 هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.

16000=0.0008*20000000

هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چراکه در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.

قیمت پایانی سهـم

قیمت پایانـی سهام یک شرکت،در واقع میانگین قیمت‌هایی است که آن سهم درطول روز،براساس آن قیمت‌ها مورد دادوستد قرار گرفته‌است. البته سامانه معاملاتی بورس پس از محاسبه میانگین قیمت سهم در طول روز، بصورت خودکار بررسی می‌کند که آیا میزان معاملات سهم نیز به اندازه حجم مبنا بوده است یا خیر؟

طبیعتا اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا بوده باشد، میانگین محاسبه شده، به عنوان قیمت پایانی سهم در سامانه معاملات ثبت خواهد شد، اما اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم هم کاسته شده و قیمت پایانی، بر این اساس محاسبه و در سامانه معاملات ثبت می‌شود.

به‌عنوان مثال،فرض‌کنید قیمت سهم الف درابتدای روز شنبه،200تومان و میانگین قیمت معاملات این سهم درطول روز شنبه نیز 206تومان باشد. بنابراین،میانگین قیمت سهم درپایان روز شنبه،در مقایسه با ابتدای روز، 6تومان،یعنی3درصد رشد داشته‌است. حال اگر تعداد سهام معامله‌شده شرکت الف درطول روز شنبه،برابر باحجم مبنا باشد،قیمت پایانی سهم در روز شنبه،همان 206تومان خواهدبود

اما اگر تعداد سهام معامله شده شرکت الف، تنها معادل نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، طبیعتا میزان افزایش سهم نیز از 6 تومان، به 3 تومان کاهش یافته و قیمت پایانی سهم در روز شنبه، 203 تومان تعیین خواهد شد. لازم به‌ذکر است که قیمت پایانی سهم دریک روز،به عنوان قیمت پایه آن سهم درابتدای روز بعد،در سامانه معاملات بورس درنظر گرفته‌می‌شود.

پیشنهاد

• ما در آکادمی پارسیان بورس با تجربه فعالیت چندین ساله در بازار بورس و برگزاری کلاس های آموزشی بورس به شما پیشنهاد میکنیم با شرکت در ورکشاپ های رایگان  آشنایی با بورس ، اولین گام های ورود به بورس را بردارید.
• امیدواریم که حداکثر استفاده ممکن از این مقاله آموزشی را برده باشید ، در صورت تمایل می توانید برای ثبت نام دوره های جامع حضوری به صفحه آموزش بورس مشهد مراجعه کنید.
• آکادمی تخصصی پارسیان بورس – مرکز برگزاری کلاس بورس در مشهد