نحوه محاسبه NAV شرکت (خالص ارزش دارایی ها)

در این مقاله از پارسیان بورس به نحوه محاسبه قدم به قدم NAV شرکت‌های بورسی ایران می‌پردازیم. محاسبه NAV از مباحث مهم تحلیل بنیادی بورس است. اولین قدم محاسبه NAV شرکت، باید جدیدترین گزارش شرکت در کدال که حاوی ترازنامه شرکت است را باز کنید. برای نمونه ما تصمیم داریم تا NAV شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه با نماد وتوشه را محاسبه کنیم. آخرین گزارش منتشر شده از شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه مربوط به دوره 9 ماهه منتهی به 1399/09/30 می‌باشد. پیش از شروع، در صورتی که قصد فعالیت جدی در بازار بورس را دارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که حتما در دوره آموزش تابلو خوانی پیشرفته و آموزش آنلاین بورس آکادمی پارسیان بورس شرکت کنید.

پس از باز کردن ترازنامه شرکت، عدد سرفصل “جمع حقوق صاحبان سهام” شرکت برای آخرین دوره را یادداشت نمایید.

مشاهده می‌کنید که مبلغ جمع حقوق صاحبان سهام این شرکت برابر با حدود 696 میلیارد تومان است.

محاسبه ارزش روز پرتفوی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس

در قدم دوم باید دارایی‌های این شرکت را به روز کنید. اگر دارایی‌های این شرکت در ترازنامه را مشاهده نمایید، از مجموع 352 میلیارد تومان دارایی شرکت، مبلغ 640 میلیارد تومان را سرمایه‌گذاری‌های شرکت تشکیل داده است که باید تا حد امکان این عدد به روز شود. برای به روزکردن این عدد می‌توان از صورت وضعیت پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده نمود.

شرکت‌های سرمایه‌گذاری موظف هستند در گزارشی، ماهانه آخرین وضعیت پرتفوی خود را بر روی کدال منتشر کنند. در این گزارش شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سرمایه‌پذیر، تعداد سهام تحت تملک خود در آن‌ها، قیمت تمام شده خرید سهام آن‌ها و … را اطلاع‌رسانی می‌کنند.

یک شرکت سرمایه‌گذاری ممکن است در 50 ، 100 ، 200 یا هر تعداد دیگری از شرکت‌های متعدد سرمایه‌گذاری نماید. تصویر زیر که از صورت وضعیت پرتفوی منتشر شده شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه است را مشاهده کنید:

توضیح

در تصویر بالا، در کادر شماره 1 شرکت پارس توشه توشه گفته است که در پرتفوی خود از سهام چه شرکت‌هایی خریداری کرده است و تحت تملک خود است. در کادر 2، شرکت درصد مالکیت خود از سهام خریداری شده، بهای تمام شده یا همان قیمت تمام شده هر سهم خریداری شده برای پارس توشه و همچنین ارزش روز سهام شرکت در تاریخ پایان دوره (ماه) را نشان می‌دهد. در ستون آخر نیز مبلغ کاهش یا افزایش ارزش سهام خریداری شده برای هر شرکت را نشان می‌دهد.

کاری که یک سرمایه‌گذار باید انجام دهد به‌روزرسانی ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها است. همانطور که گفتیم شرکت سرمایه‌گذاری در صورت وضعیت ماهانه پرتفوی خود، ارزش روز سهام را می‌نویسد اما این ارزش ماهی یکبار گزارش می‌شود و شما اگر اواسط ماه نیاز به بروز کردن اطلاعات داشته باشید باید ارزش بازار سهام را مجدد بروز نمایید.

به عنوان مثال، در تصویر بالا یکی از شرکت‌های زیرمجموعه، پتروشیمی زاگرس است. پارس توشه تعداد 1.198.168 سهم این شرکت را در پرتفوی خود دارد. قیمت تمام شده خرید هر سهم این شرکت برای پارس توشه برابر 121.115 ریال است. اما ارزش روز هر سهم پتروشیمی زاگرس در سایت TSETMC برابر 180.854 ریال است. حال به جدول صفحه بعد توجه کنید:

برای سایر سهم‌های پرتفوی پارس توشه نیز باید به‌همین صورت محاسبه و جمع آن افزایش یا کاهش‌ها تحت عنوان “ارزش افزوده پرتفوی بورسی” به محاسبات NAV اضافه گردد. افزایش یا کاهش ارزش روز سهام حدود 63 شرکت زیر مجموعه پرتفوی بورسی شرکت پارس توشه در دی ماه 1399 برابر 55.490.663 میلیون ریال است.

تا اینجای کار، دو قدم از مراحل محاسبه NAV را گفتیم: جمع حقوق صاحبان سهام و ارزش افزوده پرتفوی بورسی.

پیشنهاد ویژه: دوره جامع آموزش بورس در مشهد

محاسبه ارزش روز پرتفوی سهام شرکت‌های خارج از بورس

اما در مرحله بعد، در همان گزارش ماهیانه پرتفوی اگر به صفحات پایین‌تر رجوع کنید متوجه خواهید شد که شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه در سهام برخی شرکت‌های دیگر نیز سرمایه‌گذاری کرده است که سهامشان در بورس معامله نمی‌شود. اصطلاحاً به آنها “پورتفوی خارج از بورس” گفته می‌شود. حال باید ارزش افزوده پرتفوی خارج از بورس شرکت را نیز محاسبه نمایید. تصویر زیر سهام خارج از بورس شرکت نشان می‌دهد:

در پرتفوی بورسی به‌روزرسانی ارزش سهام شرکت‌ها امری آسان بود.

اما در پرتفوی غیر بورسی به دلیل اینکه سهام شرکت های پرتفوی در بازار معامله نمی شوند، قیمت روز سهام به آسانی محاسبه نمی‌گردد. برای محاسبه قیمت روز سهام غیربورسی می‌توان از نسبت P/E استفاده نمود. برای محاسبه ارزش روز سهام با نسبت P/E نیاز به EPS پیش‌بینی زیرمجموعه‌ها دارید. این اعداد پیش‌بینی از EPS را می‌توانید در گزارش پیش‌بینی شرکت اصلی مشاهده کنید. اگر گزارش پیش‌بینی سود شرکت پارس توشه را مشاهده کنید، پیش‌بینی EPS هر یک از زیرمجموعه‌های غیربورسی در آن گزارش گنجانده‌شده‌است.

نحوه محاسبه ارزش روز سهام شرکت‌های خارج از بورس

حال برای محاسبه ارزش روز هر سهم با استفاده از نسبت P/E می‌توانیم عدد 5 به عنوان متوسط P/E بازار را در عدد EPS پیش‌بینی زیرمجموعه ضرب نماییم. به‌عنوان‌مثال، برای محاسبه ارزش روز سهام شرکت “بازرگانی پارس شید” به عنوان زیرمجموعه غیربورسی، می‌توان طبق جدول زیر پیش رویم:

همانطور که مشاهده می‌کنید شرکت بازرگانی پارس شید در گزارش 6 ماهه منتهی به 99/09/31 توانسته است 209 ریال EPS بدست آورد. اگر فرض کنیم در 6 ماهه دوم سال هم بتواند همین مقدار سودآوری داشته باشید بنابراین سود کل سال برابر با 418 ریال می‌شود.

کل سهام شرکت‌های خارج از بورس

بنابراین ارزش افزوده پرتفوی غیربورسی سرمایه‌گذاری پارس توشه براساس جدول زیر محاسبه می‌گردد:

بنابراین مجموع ارزش سهام پرتفوی خارج از بورس شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه برابر با عدد 9.243.001 میلیون ریال است.

محاسبه سود (زیان) ریزمعاملات سهام

در مرحله چهارم، مجدد به سراغ صورت وضعیت ماهانه پرتفوی می‌رویم. در صفحات انتهایی صورت وضعیت پرتفوی، جدولی تحت عنوان سهام واگذارشده قرار می‌گیرد. هر یک از سهام واگذارشده اغلب دارای سود (زیان) واگذاری سهام هستند. تصویری از این جدول در زیر آماده‌است:

در واقع، در این مرحله، در ابتدا باید جمع سود (زیان) حاصل از فروش (واگذاری) سهام شرکت‌های پرتفوی را در گزارش‌های ماهیانه شرکت اصلی که بعد از تاریخ ترازنامه تهیه‌شده‌است را جمع کنیم. به عنوان مثال ترازنامه مورد بررسی در مرحله نخست، برای تاریخ 31 آذرماه 1399 بود. ما باید گزارش‌های ماهیانه منتهی به 31 دی ماه به بعد را باز و عدد سود حاصل از واگذاری سهام پرتفوی را با یکدیگر جمع بزنیم:

محاسبه ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها

در انتها، در آخرین گزارش ماهیانه پرتفوی شرکت باید به دنبال عددی تحت عنوان “ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها” باشید. این عدد در گزارش صورت وضعیت پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه برابر صفر است.

موارد ضروری که در محاسبه NAV نادیده می‌گیرند:

اگر شرکت مادر در تاریخ بعد از ترازنامه، مجمع عمومی عادی سالیانه (تقسیم سود) برگزار کرده‌باشد و سود تقسیم کرده‌باشد، میزان سود تقسیمی اثر منفی در محاسبات NAV شرکت دارد و یک آیتم کاهنده است.

ممکن است زیرمجموعه‌های اصلی شرکت مادر در تاریخ بعد از ترازنامه محاسباتی ما در NAV، مجمع تقسیم سود برگزار کرده‌باشد. از آن جهت که عدد تقسیم‌شده در صورت سود و زیان و به تبع آن ترازنامه شرکت مادر قرار نگرفته‌است، باید به محاسبات ما در NAV اضافه گردد.

افزایش سرمایه زیرمجموعه‌های اصلی و کاهش قیمت سهام آن‌ها بعد از تاریخ مجمع در محاسبه NAV بااهمیت است. لذا باید این کاهش قیمت با توجه به مطالب آموخته‌شده در بحث مجامع در محاسبات ما تعدیل گردد.

اگر درصد مالکیت شرکت سرمایه‌گذار در سرمایه‌پذیر بالا باشد (سهام مدیریتی)، براساس تشخیص تحلیلگر، قیمت روز سهام زیرمجموعه را می‌تواند چند درصدی (حدود 20 الی 30 درصد) بیش از قیمت تابلو در نظر بگیرد.

جمع بندی

در نهایت، خالص ارزش دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری پارس توشه برابر است با: