عرضه اولیه سهام چیست و چرا همیشه سودآور است؟

متأسفانه در کشور عزیزمان ایران بر خلاف سایر کشورهای دنیا بازار بورس چندان مورد توجه اقشار مختلف جامعه قرار نگرفته است. با این وجود با توجه به جایگاه مهمی که بازار بورس در جامعه ایفا می‌کند در طی سالیان اخیر مورد توجه سیاستمداران قرار گرفته و تلاش‌های گسترده‌ای انجام شده تا توجه مردم به این بازار بیش از پیش جلب گردد. لازم به ذکر است که به دلایل مختلفی بازار بورس ایران از عمق لازم را نداشته و در حال حاضر فاصله زیادی نسبت به جایگاه اصلی خود در اقتصاد دارد.

به همین دلیل از طریق پذیرش شرکت‌های مختلف در اقتصاد در قالب عرضه اولیه به تعمیق جایگاه بورس در اقتصاد اقدام می‌شود. در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که آیا شرکت در تمامی عرضه‌های اولیه مناسب است و یا اینکه بایستی به صورت گزینشی در خریدعرضه اولیه شرکت کنیم.

عرضه اولیه چیست؟

اصطلاح عرضه اولیه معادل فارسی Initial Public Offering(IPO) است که به معنی عرضه عمومی اولیه است. زمانی که سهام یک شرکت برای مرتبه اول در بورس پذیرفته شده و سهام آن به عموم از طریق بازار بورس عرضه می‌گردد اصطلاحاً فرایند عرضه اولیه انجام پذیرفته است. در دنیا و در بورس کشورهای مختلف با توجه به جذابیت‌های عضویت در بورس برای شرکت‌ها هر ساله سهام تعداد زیادی از شرکت‌ها در بورس پذیرفته می‌گردد و این مسئله موجب تقویت جایگاه شرکت‌ها در جهت گسترش فعالیت‌هایشان می‌شود.

خرید عرضه‌ اولیه از منظر تئوریک

شرکت‌های مختلف جهت پذیرش سهام آن‌ها در بورس بایستی ارزش‌گذاری شوند. برای این منظور آن‌ها به شرکت‌های تأمین سرمایه و مشاور سرمایه‌گذاری مراجعه می‌کنند و با ارائه صورت‌های مالی، اطلاعات مالی و… به این نهادهای مالی، ارزش ذاتی شرکت محاسبه می‌گردد. به منظور اینکه خرید عرضه اولیه برای سرمایه‌گذاران جذابیت داشته باشد و اصطلاحاً عرضه اولیه با شکست مواجه نگردد، معمولاً بایستی قیمت سهام در عرضه اولیه اختلاف ۱۵ تا ۲۰ درصدی نسبت به ارزش ذاتی سهام داشته باشد.

این رویه در مورد تمامی عرضه‌های اولیه برقرار است. بنابراین اگر بخواهیم از منظر تئوریک به عرضه‌های اولیه توجه کنیم بایستی در تمامی عرضه‌های اولیه شرکت کرده و پس از شناسایی سود ۱۵ تا ۲۰ درصدی از سهم خارج شویم.

خرید عرضه‌ اولیه در منظر عملی

با توجه به تغییرات صورت گرفته در شیوه انجام و خرید عرضه اولیه، از حدود دو سال پیش عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ انجام می‌پذیرد. در این روش کف و سقف مشخصی را جهت عرضه اولیه از سوی سازمان مربوطه با حجم مشخصی تعیین می‌شود و در یک بازه دو ساعته امکان ثبت سفارش از سوی سرمایه‌گذاران وجود دارد و پس از آن بر اساس تعداد شرکت‌کنندگان در عرضه اولیه تعداد مشخصی از سهام معمولاً در سقف قیمتی مشخص‌شده تخصیص می‌یابد. از زمان اجرایی شدن عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ در هر عرضه تعداد شرکت‌کنندگان روند صعودی به خود گرفته است و این موضوع نشان‌دهنده این است که از نظر اهالی بازار خرید عرضه اولیه از جذابیت زیادی برخوردار است.

بر اساس سابقه عرضه های اولیه در سال‌های پیش تجربه نشان داده است که خرید عرضه اولیه همواره از جذابیت بالایی نزد سرمایه‌گذاران برخوردار بوده است و همواره می‌توان از خرید عرضه اولیه انتظار کسب بازدهی‌های جذابی را انتظار داشت. البته ناگفته نماند در موارد معدودی مانند عرضه اولیه سهام برکت؛ عرضه اولیه انجام‌شده بازدهی برای سرمایه‌گذاران در پی نداشته است. در ادامه به نکاتی مهم در رابطه با عرضه‌های اولیه اشاره می‌گردد که توجه به آن‌ها می‌تواند شما را درباره خرید عرضه اولیه سهام یا عدم خرید آن یاری کند.

نکاتی مهم در رابطه با عرضه اولیه

✔ برای بررسی ارزندگی سهام عرضه اولیه‌ بایستی تنها سهام را از منظر بنیادی (توجه به صورت‌های مالی و اخبار بنیادی شرکت و صنعت) ارزیابی نمایید، زیرا برای انجام تحلیل تکنیکال سهام بایستی حداقل داده‌های قیمتی دو ماهه از سهام را داشته باشید که با توجه به اینکه این سهام پیش از پذیرش در بورس قیمت روزانه را نداشته‌اند عملاً انجام تحلیل تکنیکال را غیرممکن می‌کند.

✔ تمامی سهام پذیرفته‌شده در بازار بورس به گونه ای در یک صنعت دسته‌بندی‌ می شوند که با توجه به ماهیت محصولات آن‌ها انجام می‌شود. یکی از راه‌های ارزیابی وضعیت شرکت‌های آماده عرضه، این هست که وضعیت صنعتی را که در آن قرار دارند مورد ارزیابی قرار دهیم. اگر چنانچه وضعیت صنعت مزبور ایده آل نباشد نمی‌توان انتظار زیادی از کسب بازدهی خارق‌العاده از سهم داشت. البته ناگفته نماند که این موضوع صرفاً یکی از فاکتورهای مدنظر است.

✔ یکی دیگر از موارد حائز اهمیت بررسی محصولات اصلی شرکت است. بایستی به بررسی این موضوع بپردازیم که وضعیت قیمتی محصولات شرکت به چه صورت است و این موضوع در کنار هزینه‌های شرکت انتظار رشد سودآوری را برای شرکت رقم خواهد زد یا خیر؟ اگر چشم‌انداز مثبتی از وضعیت آتی شرکت در پیش باشد احتمال کسب بازدهی‌های بالاتر از حد نرمال افزایش پیدا می‌کند.

✔ وضعیت عمومی بازار بورس را ارزیابی کنید. معمولاً در دورانی که بازار دوران رو به رشدی را سپری می‌کند می‌توان انتظار بازدهی‌های بالاتر از حد معمول را انتظار داشت( توجه فرمایید که پیش از این بیان شد که کسب بازدهی ۱۵ تا ۲۰ درصد، انتظار معقول و معمول در بازار بورس است). از آنجایی که در دوران رشد بازار سرمایه‌های بیشتری در بازار بورس وارد می‌شود و حجم پول بیشتری جهت گردش بین سهام وجود دارد در نتیجه امکان ایجاد تقاضای بیشتر برای سهام و به‌ویژه سهام عرضه اولیه‌ای افزایش پیدا می‌کند و این موضوع باعث می‌شود تا امکان کسب بازدهی‌های بالاتر از سهام عرضه اولیه‌ای افزایش پیدا کند.

✔ به سهامداران عمده سهامی که می‌خواهند برای مرتبه اول در بازار بورس عرضه گردند توجه فرمایید. سهامداران عمده شرکت‌ها رفتار متفاوتی از خود بروز می‌دهند. معمولاً سهامداران عمده شرکت‌های تازه‌وارد به بورس بایستی به حمایت از سهم بپردازند تا از این طریق تجربه شیرینی برای سهامداران رقم بخورد. با این وجود تجربه نشان داده است که برخی از سهامداران عمده سابقه درخشانی در این زمینه نداشته‌اند.

✔ از آنجایی که در سال‌های اخیر روش بوک بیلدینگ در سیستم خرید عرضه اولیه اجرا می‌گردد بایستی شناخت کافی از این سبک عرضه اولیه داشته باشید. اما به طور خلاصه به این شکل است که حجم مشخصی را جهت خرید توسط هر سرمایه‌گذار تعریف می‌کنند. اما بر خلاف سیستم پیشین عرضه اولیه، یک بازه کف و سقف قیمتی را جهت درج سفارش تعیین می‌کنند. آنچه از زمان اجرایی شدن روش بوک بیلدینگ تا به امروز مشاهده شده است این بوده که سفارش‌ها در سقف قیمتی گذاشته می‌شود و معمولاً به سرمایه‌گذارانی که در قیمت‌های کمتر از سقف تعیین‌شده سفارش ثبت می‌کنند، سهامی تخصیص داده نمی‌شود. بنابراین توصیه می‌گردد که در صورت تمایل به خرید در عرضه اولیه حتماً سفارش خود را در سقف قیمتی درج نمایید.

✔ شرکت‌های بورسی را بر اساس تعداد سهام و ارزش بازار آن‌ها به بزرگ، متوسط و کوچک تقسیم‌بندی می‌کنند. معمولاً شرکت‌های بزرگی مانند پتروشیمی پارس متناسب با انتظارات تحلیلی سود ایجاد می‌کنند اما دو دسته دیگر با توجه به شرایط عمومی بازار رفتار متفاوتی را از خود بروز داده‌اند.

کلام آخر در رابطه با خرید عرضه اولیه

آنچه پیش از این بیان شد مراحل و نکاتی بود که به صورت استاندارد باید یک سرمایه‌گذار به آن توجه داشته باشد و زمانی که برآیند نکات فوق مثبت بود در خرید عرضه اولیه شرکت کند. اما با توجه به سابقه تمامی عرضه‌های اولیه می‌توان چنین استنباط کرد که می‌توان بدون هیچ دغدغه‌ای در عرضه‌های اولیه شرکت کرد و نگرانی از این بابت نداشت و از سودهای ناشی از آن بهره برد. البته بایستی هوشمندی لازم را به منظور خروج از سهام عرضه اولیه‌ای داشت که در مقاله بعدی به بیان نکاتی در این زمینه خواهیم پرداخت.

پیشنهاد

• ما در آکادمی پارسیان بورس با تجربه فعالیت چندین ساله در بازار بورس و برگزاری کلاس های آموزشی بورس به شما پیشنهاد میکنیم با شرکت در ورکشاپ های رایگان  آشنایی با بورس ، اولین گام های ورود به بورس را بردارید ، برای اطلاع بیشتر و ثبت نام اینجا کلیک کنید.
• امیدواریم که حداکثر استفاده ممکن از این مقاله آموزشی را برده باشید ، در صورت تمایل می توانید برای ثبت نام دوره های جامع آنلاین و حضوری از آموزش بورس در مشهد اقدام کنید.
• آکادمی تخصصی پارسیان بورس – مرکز برگزاری کلاس بورس در مشهد