منظور از سهام یک روزه چیست؟

منظور از‌ سهام یک روزه، معاملات سکه طلا در قالب گواهی سپرده‌کالایی در بازار‌بورس اوراق بهادار تهران است.

یکی‌ از موضوع‌های رایج در‌مورد خرید‌ و‌ فروش دارایی‌های مالی، خرید‌و‌فروش سکه از‌طریق صرافی‌های موجود در‌کشور است. در‌ این حالت، افراد باید بر‌اساس نرخ مظنه‌ای که از‌سوی صرافی اعلام می‌شود در‌مورد خرید‌ یا فروش خود تصمیم‌گیری کنند. اما با راه‌اندازی این‌مدل از‌ معاملات در بازار‌بورس امکان قیمت‌گذاری در‌ بازارآزاد (بر‌اساس عرضه و تقاضای جامعه بزرگ‌تری از سرمایه‌گذاران) امکان‌پذیر شده است.

در‌نتیجه، نرخ‌های اعلامی نیز واقعی‌تر شده‌اند. در‌واقع، گواهی سپرده، ورقه‌بهاداری است که نشان‌ می‌دهد صاحب آن مالکیت مقدار مشخصی از‌یک کالا را بر‌عهده دارد؛ کالایی که این اوراق بابت آن منتشر شده‌اند. مثلاْ اگر ۱۰ سکه رابه انبار تحویل دهید، گواهی‌سپرده بابت فروش ۱۰ سکه به شما داده می‌شود. حالا که با‌مفهوم کلی سهام یک‌روزه آشنا شدید به سراغ نکته‌های ریز پنهان شده در‌آن می‌گردیم تا د‌رصورت تمایل از ابزار سهام یک‌روزه برای خرید و فروش سکه استفاده کنید.

تاریخچه پیدایش سهام یک روزه

از زمان تأسیس بازار‌ بورس در ایران حدود ۵۰ سال زمان گذشته و در‌ این برهه زمانی ماجراهای زیادی رخ داده است. اما از سال ۱۳۸۴ با تصویب قانون «بازار اوراق‌بهادار» در مجلس، توجه ویژه‌ای به بازار بورس شد. روند این تغییرهای گسترده تاکنون ادامه داشته است. تعداد سهام حاضر در بازار، روزبهروز افزایش پیدا می‌کند و علت آن عرضه‌های اولیه در بورس است که باعث عمیق‌تر شدن بازار سرمایه می‌شود.

این‌روند، زمینه معامله ابزارهای مختلفی را‌ در ‌بازار‌بورس ایجاد می‌کند. ابزارهایی همچون اوراق‌ اختیار‌ فروش تبعی، اوراق‌ تسهیلات‌ مسکن و انواع اوراق‌اجاره (صکوک) نمونه‌هایی از ابزارهای در‌حال معامله به‌شمار می‌روند. یکی‌دیگر از ابزارهایی که‌ در بازار‌سرمایه وجود دارد، «سهام یک‌روزه» است.

سکه قابل معامله چه مشخصاتی دارد؟

همان‌طور‌که گفتیم معامله روی گواهی‌سپرده‌ای انجام می‌پذیرد که بابت خرید یا فروش سکه منتشر ‌شده‌است. استاندارد قابل‌قبول جهت صدور گواهی‌سپرده عبارت‌است از:

نوع: سکه تمام بهار‌آزادی

سال ضرب: ۱۳۸۶

عیار : ۹۰۰ در ۱۰۰۰

وزن: ۸٫۱۳۳ گرم

فرآیند عمومی انجام معاملات، تسویه و تحویل فیزیکی کالا چگونه انجام می‌شوند؟

برای انجام معاملات سهام یک‌روزه باید با در دست داشتن سکه‌‌ای که شرایط بالا را دارد به انبار بورس‌ کالای‌ ایران که در‌بخش «خزانه‌داری پردیس بانک رفاه» معرفی شده مراجعه کنید. بعد‌از احراز شرایط سکه از‌سوی انبار، پس‌از یک‌روز به شما گواهی‌سپرده سکه‌طلا داده خواهد‌شد. پس‌از دریافت گواهی باید به یکی‌از کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس مراجعه کرده و در‌آن کارگزاری ثبت‌نام نمایید. در‌ضمن، باید در سامانه‌سجام هم ثبت‌نام کنید. بعد‌ا‌ز این‌که کدمعاملاتی شما صادر شد، باید گواهی‌سپرده فروش‌سکه را به کارگزاری خود تحویل دهید.

تنها پس‌از آن می‌توانید موقعیت فروش را بگیرید و سکه یا سکه‌های خود را – که بابت آن‌ها گواهی دریافت کرده‌اید – به فروش برسانید. پس‌از انجام معامله، شخص‌خریدار به کارگزار خود مراجعه کرده و آن گواهی سپرده را‌ از کارگزارش دریافت می‌کند. آن‌گاه با ارائه این رسید به انبار بورس‌کالا می‌تواند سکه خود را بگیرد.

اوراق گواهی‌ سپرده در چه ساعت‌هایی معامله می‌شوند؟

چیزی شبیه‌ به اوراق سهام، این اوراق نیز درساعت ۸:۳۰ الی ۹ در‌مرحله پیش‌گشایش قرار می‌گیرند و معاملات از‌ساعت ۹ آغاز می‌شوند. تنها تفاوت معاملات این اوراق با سهام در‌نقطه پایان‌آن یعنی ساعت ۱۵:۳۰ است.

نکته‌های معاملاتی مهم پیرامون اوراق گواهی‌سپرده سکه طلا

شرط لازم جهت خرید اوراق گواهی‌سپرده طلا، داشتن موجودی کافی در‌حساب است. از طرفی، شرط لازم برای فروش سکه در‌بورس، دریافت اوراق گواهی سپرده سکه طلا از انبار بورس کالا و تحویل آن به کارگزار دارای مجوز خرید‌و‌فروش این‌دسته از اوراق است.

سکه‌هایی که‌پس‌از ساعت ۱۲ روز‌جاری به انبار بورس‌کالا تحویل داده شوند، گواهی سپرده‌شان پس از دو‌روز کاری منتشر خواهد شد.

سکه‌های اصلی در انبار کالای‌بورس قرار می‌گیرند و این یعنی هزینه‌هایی برای فروشنده اوراق گواهی سپرده ایجاد می‌شود که به‌شرح زیر هستند:

هزینه‌ارزیابی و کارشناسی هرسکه: ۵۰۰ ریال که به‌هنگام دریافت‌سکه در‌انبار دریافت می‌شود.

هزینه انبارداری هر سکه به‌ازای هر‌روز ۵۰ ریال است.

هزینه معاملات خریدوفروش اوراق سهام یک‌ روزه ۰٫۱۲۵ درصد معادل ۰٫۰۰۱۲۵ ارزش‌معامله است.

بابت فروش‌سهام در بازار‌بورس و فرابورس، معادل ۰٫۵ درصد ارزش‌فروش، مالیات کسر می‌شود.

درحالی‌که بابت فروش اوراق‌گواهی‌سپرده، مالیاتی از‌سوی دولت گرفته نمی‌شود و تنها هزینه‌هایی که اعلام کردیم از ارزش ریالی محاسبه‌ها کسر می‌گردد.

وقتی شما سهام خود را می‌فروشید طی دو روز‌کاری بعد می‌توانید پول به‌دست آمده از فروشتان را‌به حساب بانکی خود منتقل کنید. در‌حالی‌که پول به‌دست آمده از فروش گواهی‌سپرده سکه‌طلا طی روز‌کاری بعد، آن‌هم در‌صورت تمایل شما در‌حساب بانکی‌تان خواهد بود.

حالا با توجه به نکته‌هایی که برایتان گفتیم، یک مثال می‌زنیم تا موضوع روشن‌تر شود:

تصور کنید ۳۰ سکه طلا دارید که شامل شرایط سازمان بورس است و می‌خواهید به‌جای فروش سکه‌ها در صرافی‌، آن‌را ‌از طریق معاملات‌بورس به‌فروش برسانید. بنابراین شما در‌ساعت ۱۳ روز یکشنبه کل ۳۰ عدد سکه خود‌را به انبار بورس‌کالا می‌برید و کارشناسان، سکه شما‌را تائید می‌کنند. برای‌تحویل کالا به انبار، مبلغ ۱۵۰۰۰ ریال‌را بابت هزینه کارشناسی پرداخت می‌کنید. از‌آنجایی که ساعت ۱۳ روز‌یکشنبه سکه را تحویل انبار داده‌اید، در‌نتیجه، دو روز کاری بعد یعنی روز سه‌شنبه گواهی سپرده سکه طلا آماده شده و به‌ شما تحویل داده می‌شود.

در روز سه‌شنبه پس از تحویل گواهی سپرده سکه طلا که نمایان‌گر مالکیت ۳۰ سکه‌طلا برای شما است به کارگزاری‌ خود مراجعه کرده و گواهی را تحویل کارگزاری می‌دهید. از روز‌چهارشنبه، گواهی‌ سپرده شما در‌بازار عرضه خواهد شد. حال فرض کنیم که‌کل سکه‌های شما سه‌شنبه هفته بعد به‌قیمت ۵ میلیون تومان به‌فروش برسد. بنابراین بدون‌ توجه‌ به هزینه‌هایی که کردید، مبلغ ۱،۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال در‌حساب شما قرار می‌گیرد. اما با‌این وجود، هزینه‌های زیر به‌شما وارد شده است:

۹ روز سکه‌های شما در انبار بوده است و بابت این ۹ روز باید هزینه انبارداری را پرداخت کنید. در‌نتیجه:

۴۵۰ = ۹ * ۵۰

بنابراین ۴۵۰ ریال بابت هزینه انبارداری می‌پردازید. هم‌چنین ۰٫۰۰۱۲۵ درصد ارزش معامله نیز به‌عنوان کارمزد از حساب شما به‌صورت آنی کسر می‌گردد و در نتیجه کارمزد پرداختی به این صورت محاسبه می‌شود:

ارزش معامله انجام‌شده (ریال):

۳۰ * ۵۰۰۰۰۰۰۰ = ۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰

کارمزد پرداخت‌شده (ریال):

۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰ * ۰٫۰۰۱۲۵ = ۱۸۷۵۰۰۰

بنابراین کل هزینه پرداخت‌شده توسط شما عبارت است:

۱۸۷۵۰۰۰ + ۴۵۰ + ۱۵۰۰۰ = ۱۸۹۰۴۵۰

خالص دریافتی شما عبارت‌است از (توجه فرمایید که هزینه کارشناسی در‌ابتدای کار پرداخت شده است و درنتیجه در خالص‌دریافتی محاسبه نمی‌شود):

۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰ – ۱۸۷۵۰۰۰ – ۴۵۰ = ۱۴۹۸۱۲۴۵۵۰

در‌تاریخ تهیه این مقاله، سکه تحویل یک‌روزه برای چهار بانک ملت، صادرات، سامان و رفاه در بازار‌بورس مورد معامله قرار می‌گیرد که نماد هر‌کدام به شرح ذیل است:

سکه۰۰۱۲پ۰۱ = سکه تمام بهار تحویل ۱روزه رفاه (سکه یک روزه رفاه)

سکه۹۸۱۲-۰۲ – سکه تمام بهار تحویل ۱روزه ملت

سکه۹۸۱۲-۰۳ – سکه تمام بهار تحویل ۱روزه سامان

سکه۹۹۱۲پ۰۴ – سکه تمام بهار تحویل ۱روزه صادرات

لازم‌به ذکر است که شما به‌ عنوان خریدار گواهی‌سپرده می‌توانید طی روز‌معاملاتی بعد پس‌از مراجعه به کارگزاری و دریافت گواهی‌سپرده از ساعت ۸ صبح تا ساعت ۴ بعدازظهر (ساعت ۱۶) به انبار هر‌کدام از بانک‌های فوق مراجعه فرمایید و با تحویل گواهی‌های سپرده سکه‌های خود را دریافت نمایید.

دامنه نوسان قیمت برای این اوراق، ده درصدی است. در‌حالی‌که برای سهام بازار‌بورس و فرابورس عادی، پنج درصد است.

برای ارسال سفارش خود پس از انتخاب نماد مربوط به بانک، باید از مضارب ده جهت ارسال سفارش استفاده کنید.

به‌این ترتیب اگر قصد ثبت سفارش یک‌ سکه را دارید باید از حجم ده استفاده کنید. از طرفی باید قیمت ارسالی را یک‌ دهم کنید. هم‌چنین اگر می‌خواهید درخواست را‌برای ده سکه ثبت نمایید باید حجم ارسالی را ۱۰۰ قرار دهید و قیمت مدنظر خود را به‌صورت یک‌دهم قیمت یک سکه وارد کنید. مثلا فرض کنیم که شما خواهان خرید ۱۰ سکه به قیمت ۵۰ میلیون ریال هستید. درنتیجه باید در پنجره ارسال سفارش، اطلاعات زیر را وارد کنید:

حجم ارسالی: ۱۰۰ عدد

قیمت ارسالی: ۵ میلیون ریال

سایر موارد حاکم بر معاملات مشابه معاملات بازار‌بورس سهام است.

مطلب مهم: استراتژی تشکیل یک پرتفوی کم‌ریسک و متنوع

خرید و فروش سکه با این‌روش، طرفداران زیادی دارد. چون در‌این صورت برای خرید‌ و‌ فروش سکه نیازی به‌ حمل مداوم آن نیست، نسبت به صرافی‌ها هزینه پایین‌تر است، تعیین قیمت در‌ بازار آزاد و بر‌اساس عرضه و تقاضای واقعی و نه صرفاً قیمت‌گذاری صرافی یا دلال‌ها انجام می‌شود و مالیات در‌فروش سهام حذف می‌شود.

پیشنهاد

• ما در آکادمی پارسیان بورس با تجربه فعالیت چندین ساله در بازار بورس و برگزاری کلاس های آموزشی بورس به شما پیشنهاد میکنیم با شرکت در ورکشاپ های رایگان  آشنایی با بورس ، اولین گام های ورود به بورس را بردارید،
• امیدواریم که حداکثر استفاده ممکن از این مقاله آموزشی را برده باشید، در صورت تمایل می‌توانید برای ثبت نام دوره‌های جامع حضوری می‌توانید به صفحه آموزش بورس در مشهد مراجعه کنید.
• شما همچنین می‌توانید در دوره آموزش تابلو خوانی شرکت کنید.
• آکادمی تخصصی پارسیان بورس – مرکز برگزاری کلاس بورس در مشهد