افزایش سرمایه در بورس چیست؟4 روش مهم افزایش سرمایه

فعالین بازار بورس ایران تاکنون اخبار زیادی راجع به افزایش سرمایه شرکت‌ها شنیده‌اند. اگر در بازار بورس تازه‌کار هستید و به دنبال آشنایی با این مفهوم هستید این مقاله از آکادمی پارسیان بورس را مطالعه کنید.  در کل شرکت‌ها برای رشد و توسعه و حتی جلوگیری از ورشکستی نیاز به سرمایه جدید دارند از این طریق سرمایه خود را افزایش و میزان پول مورد نیازشان را جذب می‌کنند.

حال سؤال اینجاست که افزایش سرمایه چیست و چه نوع شرکت‌هایی از این روش استفاده می‌کنند؟ درواقع این روش ربطی به نوع شرکت ندارد و هریک از شرکت‌هایی که در بورس ایران هستند می‌توانند با ارائه مدارک به سازمان بورس سرمایه‌شان را افزایش دهند. معمولاً شرکت‌های فعال در بورس که سودده هستند از روش‌هایی مثل ارائه سود انباشته و اعطا سهام جدید به سهام‌داران فعالیت می‌کنند. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم که جزویی از سرفصل های دوره جامع آموزش آنلاین بورس با ما همراه باشید.

افزایش سرمایه شرکت چیست؟

در این بخش قصد داریم راجع به این موضوع صحبت کنیم که افزایش سرمایه چیست و چرا شرکت‌ها به دنبال افزایش دارایی و نقدینگی سازمان خود هستند. شرکت‌ها می‌توانند دارایی‌های نقدی سازمان را افزایش دهند و با ایجاد سرمایه برای سازمان فرصتی برای توسعه و رقابت با رقیبان به وجود می‌آورند و یا حتی برخی از شرکت‌ها با استفاده از این روش از ورشکستگی جلوگیری می‌کنند. برخی از شرکت‌ها به کمک این روش سیستم مالی‌شان را به‌روز می‌کنند. ادامه بیشتر راجع به این موضوعات پرداخته‌ایم.

انواع روش‌های افزایش سرمایه عبارت‌اند از:

• سود انباشته: تقسیم سود بین سهام‌داران در قالب سهام جدید صورت می‌گیرد. به بیانی دیگر با ثابت ماندن دارایی سهام‌داران تعداد سهام آن‌ها بالا می‌رود. این سهام تحت عنوان سهام جایزه نام دارند.
• آورده نقدی سهام‌داران: شرکت برای کسب درآمد تعداد سهمی جدید معرفی می‌کند و سهام‌داران با پرداخت مبلغی می‌توانند سهام را از آن خود کنند.
• تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت: این روش افزایش سرمایه به‌روز کردن ارزش سرمایه‌ها و دارایی‌های شرکت که در گذر زمان قیمتشان تغییر می‌کند مربوط می‌شود.
• صرف سهام: فروش سهام در بالاتر از قیمت اسمی به پذیره نویسان که در نهایت این سود بین سهام‌داران تقسیم می‌شود.

شرکت‌ها با توجه به نیاز و شرایطشان یکی از این روش‌های‌ بالا را انتخاب می‌کنند که هرکدام به طریقی به شرکت جهت جذب سرمایه کمک خواهد کرد.

راه‌های افزایش سرمایه

در این بخش قصد داریم راجع به راه‌های افزایش سرمایه صحبت کنیم. اولین قدم این به تصویب رساندن طرح پیشنهادی توسط هیئت رئیسه است. پس از تصویب، مراحل آن توسط حسابرس شرکت یا سازمان طی می‌شود و سپس مدارک برای سازمان بورس و اداره ثبت شرکت‌ها ارسال می‌کند. سازمان بورس با بررسی مدارک، تقاضا شرکت را در این خصوص بررسی می‌کند. ممکن است با تمام یا بخشی از افزایش سرمایه موافقت کند.

پس از تأیید سازمان بورس، شرکت موظف است تا 60 روز آینده مجمع عمومی فوق‌العاده برگزار کند و موارد مربوط و لازم را در این مجمع مطرح کند. اطلاعیه این مجمع در سایت کدال منتشر می‌شود و سهم مربوطه سه روز قبل از مجمع توسط بورس بسته می‌شود. در صورت برگزار نشدن مجمع آن طرح اجرا نخواهد شد. در نهایت پس از انجام این کار اطلاعیة افزایش سرمایه بر روی سایت کدال قرار می‌گیرد.

طبق زمان ثبت شده بر روی سایت کدال، سرمایه شرکت افزایش می‌یابد و تغییرات در قیمت و تعداد سهام سازمان در آن تاریخ انجام می‌شود. تعداد سهام و قیمت آن با توجه به میزان افزایش سرمایه که توسط سازمان بورس تابید شده است؛ تعیین می‌گردد. نمی‌توان گفت این موضوع خبری عالی برای سرمایه‌گذاران است اما در بیشتر موارد این خبر برای سرمایه‌گذاران جذاب است.

انواع افزایش سرمایه چیست؟

همان‌طور که قبلاً به آن اشاره شد هر شرکت با توجه به شرایطش می‌تواند از انواع افزایش سرمایه‌ها استفاده کند. آشنایی با این موضوع موجب خواهد شد که شما تشخیص دهید چقدر جذب سرمایه در یک شرکت به نفع شما خواهد بود و آیا به شما در کسب سود کمک خواهد کرد یا خیر. در این بخش به تفکیک راجع به هر یک از روش‌ها صحبت کرده‌ایم.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

در این بخش قصد داریم راجع به افزایش سرمایه از محل سود انباشته صحبت کنیم. شرکت‌های سود‌ده، سود دریافتی سالیانه که در ترازنامه درج شده است را تحت عنوان سود انباشته نزد خود نگه می‌دارند تا در صورت اتفاق‌های غیرقابل پیش‌بینی از این سود استفاده کنند.

وقتی سود انباشته شرکتی از حدی زیادتر می‌شود، شرکت تصمیم می‌گیرد افزایش سرمایه از طریق سود انباشته انجام دهد. در این روش تعداد سهام هر شرکت افزایش می‌یابد و قیمت هر سهم کاهش میابد. درواقع مجموع دارایی سهام‌داران تغییر نمی‌کند، فقط بسته به میزان آن، تعداد سهامی که تحت مالکیت هر سهام‌دار است افزایش می‌یابد و به نسبت قیمت هر سهم کاهش می‌یابد.

به میزان سهم جدید که به سهام‌داران تعلق می‌گیرد سهام جایزه گفته می‌شود. ممکن است از خود بپرسید که این نوع افزایش سرمایه چه سود برای سهام‌داران دارد؟ از آنجایی که قیمت هر سهم به نسب کاهش میابد ممکن است در ابتدا به نظر آید دارایی سهام‌داران تغییر نکرده است و سودی نصیب آن‌ها نشده است. اما این کار باعث می‌شود از دید سرمایه‌گذاران جدید قیمت سهم به دلیل کاهش، جذاب به نظر آید و در طولانی مدت قیمت جدید هر سهم به قیمت قبلی باز می‌گردد.

از مزایای این نوع افزایش سرمایه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش تعداد هر سهم برای هر سهام‌دار
• جذاب شدن قیمت هر سهم برای سرمایه‌گذاران جدید
• این روش برای سهام‌دار هیچ هزینه‌ای در بر ندارد
• کمک به سودآوری شرکت

پیشنهاد میشود:

• دوره آموزش تابلو خوانی پیشرفته 
• آموزش خرید خودرو از بورس کالا

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهام‌داران

در این بخش قصد داریم راجع به افزایش سرمایه از محل آورده‌های نقدی سهام‌داران صحبت کنیم. در زمان‌هایی شرکت سود انباشته زیادی ندارد و نیاز به سرمایه برای رشد، توسعه و اضافه‌کردن منابع مالی جدید داشته باشد و یا حتی برای پرداخت بدهی می‌تواند از این آورده نقدی سهام‌داران جهت جذب سرمایه استفاده کند.

در این رویکرد شرکت قصد مطالبه پول از سهامداران برای کسب سرمایه دارد. از این رو شرکت بخشی از سهام جدید را تحت همان عنوان (به علاوه “ح” مثلاً صباح برای نماد صبا) به سهام‌دار می‌دهد ولی ارزش آن به میزان مبلغ افزایش سرمایه با سهم اصلی اختلاف دارد.

در این حالت نیز قیمت هر سهم کاهش میابد ولی مجموع دارایی‌های فرد تغییر نمی‌کند. در بازار بورس تهران اختلاف اولیه سهم حق نقدم با سهم اصلی معمولاً 1000 ریال به‌ازای هر سهم است. در این حالت دو ماه به سهام‌دار وقت داده می‌شود که یکی از کارهای زیر را انجام دهد.

در این نوع افزایش سرمایه اولین راه‌حل سهام‌دار فروش سهم است او می‌تواند سهامی را در بورس تحت عنوان حق ‌تقدم به دارایی‌اش اضافه شده است را به هر دلیلی در بازار بورس به فروش رساند. سهام حق‌تقدم نیز همانند سهام عادی در بورس و کارگزاری‌ها قابل معامله هستند. درواقع میزان سهام، سهام‌دار تغییری نکرده است ولی قیمت هر سهم کاهش یافته و این میزان کاهش را با فروش حق‌ تقدم نقد کرده است.

در این نوع افزایش سرمایه راه‌حل دوم سهام‌دار این است که فرد تا پایان مهلت تعیین شده صبر کند و پس از پرداخت اختلاف 1000 ریال به‌ازای هر سهم، سهام حق تقدم را به مجموعه سهام خود اضافه کند. در صورت پرداخت نکردن این پول در مدت‌زمان تعیین شده و نفروختن سهم حق تقدم شرکت می‌تواند آن را به فروش برساند و مبلغ آن پس از کسر کارمزد کارگزاری به ‌حساب شما برگشت داده خواهد شد.

افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت

افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت یکی از ساده‌ترین روش‌ها به‌حساب می‌آید. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که شرکت ارزش دارایی‌هایش را در ترازنامه به‌روز نکرده باشد. از آنجایی که باگذشت زمان و افزایش تورم کشور قیمت تجهیزات دارایی‌های غیرنقدی شرکت دستخوش تغییر می‌شود و شرکت با این کار می‌تواند ترازنامه منفی خود را بهبود ببخشد. برخلاف روش‌های قبلی عملاً پول جدیدی وارد شرکت نمی‌شود فقط شرکت با تجدید حسابرسی دارایی‌هایش صورت‌های مالی را اصلاح می‌کند.

پس از افزایش سرمایه ارزش دارایی‌های شرکت افزایش می‌یابد و سپس با کاهش قیمت هر سهم، سهام بیشتری بین سهام‌دارانش تحت عنوان سهام جایزه پخش می‌شود. برای مثال فرض کنید یک شرکت 100 میلیون سهم 2000 تومانی دارد که مجموع دارایی‌های شرکت برابر 200 میلیارد خواهد شد. پس از بازرسی دارایی‌های شرکت برآورد می‌شود شرکت 400 میلیارد دارایی دارد. پس یک افزایش سرمایه 100 درصدی انجام می‌شود. درواقع با این کار تعداد سهام دوبرابر می‌شود ولی دارایی شما تغییر نمی‌کند و قیمت هر سهم کاهش می‌یابد.

افزایش سرمایه با صرف سهام

درواقع در روش افزایش سرمایه با صرف سهام، شرکت یا سازمان سهامش را بالاتر از قیمت اسمی آن به فروش می‌رساند در نهایت این اختلاف را تحت عنوان سود انباشته بین سرمایه‌گذارانش و یا به‌صورت سهم جایزه تقسیم می‌کند. شرکت کار فروش سهام را به‌صورت پذیره‌ نویسی انجام می‌دهد. قیمت اسمی سهام در ایران 100 تومان است و هرچه سهام در قیمت‌های بالاتری فروش رود به نفع سرمایه‌داران شرکت است. شرکت می‌تواند با پول حاصل از صرف سهام کارهای زیر را انجام دهد:

• تقسیم سهام بین دارندگان سهام شرکت
• تقسیم سهام به‌صورت عرضه عمومی
• افزایش پول به اندوخته شرکت

در این نوع افزایش سرمایه شرکت می‌تواند سهام خود را به‌صورت حق تقدم و سلب حق تقدم در اختیار سهام‌دارانش و یا علاقه‌مندان به خرید قرار دهد. اگر شرکتی سرمایه‌گذارانش را در اولویت قرار دهد؛ به کمک حق تقدم سرمایه جدید به سرمایه‌گذاران اعطا می‌کند. این سهام به‌صورت سهم جایزه به صاحبانش تعلق می‌گیرد. ولی در صورت انتخاب روش سلب حق تقدم سهام به عرضه عموم گذاشته‌ می‌شود و قیمت هر سهم نمی‌تواند از ارزش اسمی سهام پایین‌تر باشد.

کدام نوع افزایش سرمایه برای شرکت‌ها بهتر است؟

نمی‌توان به طور قطعی گفت که کدام یک از روش‌های افزایش سرمایه بهتر است. باید با توجه به شرایط هر شرکت بهترین روش را برای آن انتخاب کرد. از آنجایی که برخی جذب سرمایه توسط شرکت و کاهش قیمت سهام را سیگنالی برای افزایش قیمت در نظر می‌گیرند اما این حرف لزوماً صحیح نیست و با توجه به متغیر بودن شرایط بازار تضمینی برای رشد سهم پس از افزایش سرمایه وجود ندارد.

از آنجایی که از این روش برای رشد و توسعه شرکت یا سازمان به کار گرفته می‌شود می‌تواند خبر مثبتی برای سهام شرکت باشد و ممکن است در طولانی مدت برای سهام‌داران سودده باشد. ولی تمامی این روش‌ها برای رشد و توسعه شرکت نیست و برخی از آن‌ها برای جلوگیری از ورشکسته شدن شرکت است از این رو افزایش سرمایه در این نوع شرکت‌ها شاید سیگنال مثبتی نباشد و به افزایش قیمت سهم کمک نخواهد کرد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله از آکادمی پارسیان بورس برگزار کننده دوره های حضوری آموزش بورس در مشهد صحبت کردیم که افزایش سرمایه چیست و چه کاربردی دارد و همان‌طور که به آن اشاره شد این روش  یک راه تأمین سرمایه برای شرکت‌های بورسی در ایران است. آن‌ها از این طریق می‌توانند شرکت خود را توسعه دهند و با رقیبان خود رقابت کنند.

هر شرکت با توجه به شرایطش می‌تواند یک روش را جهت کسب سرمایه انتخاب کند. برخی از افراد مبتدی در بورس به دلیل کاهش قیمت سهام افزایش سرمایه را سیگنالی برای خرید در نظر می‌گیرند اما این موضوع محکمی برای خرید یک سهم نیست و موارد زیادی در رشد یک سهم تأثیر دارد.