به زبان ساده، عرضه اولیه یعنی اینکه سهام یک شرکت قرار است برای اولین بار در بورس عرضه شود. در عرضه اولیه، سهام یک شرکت برای بار اول در بورس توسط عموم قابل خریداری خواهد بود.
یکی از مواردی که برای سرمایهگذاران بورس، مخصوصاً سرمایهگذاران تازهوارد بورس همیشه جذابیت دارد، عرضه اولیه سهام شرکتها در بورس است. عرضه اولیه سهام شرکتها در بورس به این دلیل که در بیشتر مواقع برای سرمایهگذاران سود آور است، همیشه طرفداران خاص خودش را دارد.
عرضه اولیه چیست؟
این اصطلاح ترجمه شده عبارت (initial public offering (ipo میباشد. معنی این عبارت، عرضه عمومی اولیه میباشد که در بورس اصطلاحاً به آن عرضه اولیه گفته میشود. هنگامی که سهام شرکتی برای اولین بار در بورس عرضه میشود، به روز اول عرضه سهام اصطلاحاً عرضه اولیه گفته میشود. در این هنگام درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار از طریق بورس اوراق بهادار توسط سرمایهگذاران خریداری میشود.
تجربه نیز نشان داده است که تاکنون بیش از ۹۰% عرضه اولیههای بورس حداقل بین ۲۰-۳۰% سود را برای خریداران آن به ارمغان آوردهاند. حتی در برخی موارد این سود به بیش از ۱۰۰% نیز رسیده است. این تجربیات و باور عمومی بازار دراینباره، باعث شده است که در هنگام عرضه اولیههای جدید یک جو روانی مثبت وجود داشته باشد که منجر به افزایش تقاضا برای سهمهایی که برای بار اول عرضه میشوند به وجود بیاید. این افزایش تقاضا در کنار محدودیتهای خریدی که در زمان عرضه اولیه وجود دارد، باعث میشود که تقاضا برای سهم عرضه شده نسبت به تعداد سهامی که در بازار عرضه میشود، بیشتر باشد. در نتیجه شما اگر سهام ارائه شده در زمان عرضه اولیه شرکتی را خریداری کنید به دلیل مواردی که گفته شد، به احتمال زیاد چندروزی شاهد صف خرید در سهم خود هستید.
آیا شرکتهای عرضه اولیه تازه تاسیس هستند؟
عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، شرکت تازه ایست؛ بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است. خیلی از این شرکتها ممکن است یک شرکت دولتی باشند که سالهای زیادی سابقه داشتهاند. این نوع سهام شرایطش نسبت به خرید و فروش عادی سهام کمی متفاوت است؛ اما بعد از آن دیگر تفاوتی با بقیه سهام موجود در بورس ندارد.
خیلیها اعتقاد دارند که عرضههای اولیه در بورس مانند طلا است؛ یعنی ما هرچی بخریم به احتمال خیلی بالایی سود کردهایم، واقعیت هم همین است.
عرضه اولیه چگونه موجب سود میشود؟
عرضهی اولیه وقتی میخواهد صورت بگیرد یک سری تحلیلگر آنها را بررسی میکنند و آن شرکت را از نظر قیمت ارزشگذاری میکنند و متوجه میشوند که مثلاً قیمت هر سهم این شرکت ۱۰۰۰ تومان ارزش دارد ولی میگویند ما با این شرایط خریدار نیستیم، خود این شرکت هم این تحلیلها را راجع به قیمت سهام خودش میداند. اصولاً برای اینکه از عرضههای اولیه استقبال بشود آنها هم حاضرند قیمت سهام خود را یک مقداری پایینتر از ارزش واقعی خودشان بدهند و به فروش برسانند و اصولاً بعد از عرضههای اولیه این سهامها تا چند روز ۵+ معامله میشود.
اصولاً برای عرضههای اولیه در روز اول یک مقداری مشخصی وجود دارد که نمیتوان در آن روز بیشتر از این سهام آن شرکت را خریداری کرد و از فردای آن روز همه چیز مثل حالت عادی میشود و آن سهام مانند بقیه سهامهایی که در بورس وجود دارد خواهد بود؛ ولی روز عرضه اولیه این محدودیت وجود دارد که عدالتی هم بین سهامدارها اتفاق بیافتد یک زمان عرضه اولیه ۵۰۰ هزار تومان به هر کسی میرسد و یا یک وقت هم ۵ میلیون تومان، ۱۰ میلیون تومان و یا عددهای کمتر و بیشتر تقسیم بندی میشود و همانطور که اشاره شد بستگی به بزرگی ارزش آن شرکت دارد و اینکه آنها تصمیم گرفتهاند چند درصد از شرکت خود را در بازار بورس عرضه کنند.
روش های خرید عرضه اولیه
انواع روش های خرید عرضه اولیه عبارت است از:
1- عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) – BOOK BUILDING
2- عرضه اولیه با روش حراج (اولویت زمان)
البته روش دیگری نیز برای خرید عرضه اولیه وجود دارد و آن به صورت خودکار و اتوماتیک میباشد. باید این را بدانید که میتوانید برای تسریع این روش و جا نماندن از بازار، به صورت اتوماتیک فعالیت خود را پیش ببرید. میتوانید برای آموزش کامل این موضوع به مقاله خرید اتوماتیک عرضه اولیه مراجعه نمایید.
عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ (ثبت سفارش) – BOOK BUILDING
در این روش نیازی نیست همه رأس یک ساعت سفارش را وارد سیستم کنند، بلکه میتوانید در آرامش قیمت مورد نظر خود را وارد سیستم کنید. در این روش لازم است شماره قیمت سهام را ارزشگذاری کنید تا بتوانید در بازهی مشخص شده قیمت مورد نظر خود را وارد سیستم کنید.
در این روش اصولاً یک کف قیمتی در نظر گرفته میشود و یک سقف قیمتی که معمولا ۵ الی ۲۰ درصد بالاتر از کف قیمتی کارشناسی شده خواهد بود. در این روش زمان ارسال سفارش مطرح نیست. هر فردی که قیمت بالاتری بگذارد احتمال اینکه بتواند خرید انجام دهد بیشتر است. اما باید دقت کند که خیلی هم سهام را بالاتر از ارزشش خریداری نکند.
عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ
مهمترین مزیت در روش عرضه اولیه سهام به روش بوک بیلدینگ، امکان ثبت سفارش به قیمتهای متفاوت میباشد. در این روش هر سفارش با توجه به حداکثر حجم مشخص شده در قیمتی که خریدار تعیین میکند در سامانه معاملات ثبت خواهد شد و در تخصیص سهام بی عدالتی ایجاد نخواهد شد.
در روش بوک بیلدینگ هر خریدار با توجه به تحلیل و بررسیهای خود، درخواست خرید سهام را در ساعتی مشخص که از قبل ناظر بازار اعلام میکند، در سیستم معاملاتی ثبت می کند؛ اما یکی از معایب این روش قیمت و محدودیت مثبت و منفی ۱۰ درصد میباشد. نهاد عرضه کننده یک قیمت را به عنوان کف قیمت سهم مشخص میکند. حال سرمایهگذاران میتوانند سفارش خرید خود را در بازهای بین این قیمت کف و ۱۰% بالاتر از این قیمت قرار دهند.
مشکل این روش این است که به احتمال زیاد در بیشتر مواقع این کار باعث میشود تا افراد در سقف قیمتی اقدام به ثبت سفارش و خرید سهام بکنند. این امر ممکن است موجب ایجاد صف خرید در عرضه اولیه شود؛ اما به صورت کلی شما در این روش راحتتر از روش حراج اقدام به خرید میکنید. همچنین دیگر اولویت با سفارش زودتر نیست و شما نباید خیلی سریع سفارش خود را ثبت کنید؛ بلکه براساس تحلیل خود آن قیمتی را که در بازه مشخص شده است، انتخاب میکنید و در آن قیمت سفارش خود را ثبت میکنید.
عرضه اولیه با روش حراج (اولویت زمان)
در این روش سازمان بورس با اعلام تاریخ و ساعت مشخص، سهام یک شرکت یا کارخانه را واگذار میکند و اولویت خرید، با افرادی است که زودتر درخواست خود را ثبت کرده اند البته توجه داشته باشید که با توجه به درخواستهای فراوان خریداران به کارگزاریها این روش چندین سال است که منسوخ شده و مورد استفاده قرار نمیگیرد.
چگونه میتوانیم، اولین نفر از اعلام عرضه اولیه با خبر شویم؟
شما میتوانید ، با عضویت در کانال تلگرام آکادمی تخصصی پارسیان بورس، به محض اعلام عرضه اولیه، اولین نفر از آن با خبر شوید و از فرصت طلایی کسب سود از عرضه اولیه استفاده کنید، برای عضویت در کانال تلگرام آکادمی تخصصی پارسیان بورس اینجا کلیک کنید.
پیشنهاد
- ما در آکادمی پارسیان بورس با تجربه فعالیت چندین ساله در بازار بورس و برگزاری کلاس های آموزشی بورس به شما پیشنهاد میکنیم با شرکت در ورکشاپ های رایگان آشنایی با بورس ، اولین گام های ورود به بورس را بردارید.
- امیدواریم که حداکثر استفاده ممکن از این مقاله آموزشی را برده باشید ، در صورت تمایل می توانید برای ثبت نام دوره های جامع حضوری به صفحه آموزش بورس در مشهد مراجعه کنید.
- آکادمی تخصصی پارسیان بورس – مرکز برگزاری کلاس بورس در مشهد