قرارداد آتی زعفران | منظور از قرارداد آتی زعفران چیست؟

کشور ایران برخلاف عدم محبوبیتش در بازارهای جهانی، یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان در زمینه تولید زعفران است. اما برای افزایش محبوبیت و افزایش صادرات در سال 1397 تصمیم گرفته شد که این محصول کشاورزی باارزش، به بورس کالا پیوسته و قرارداد آتی زعفران در این بازار انجام شد. پیوستن این محصول کشاورزی به بازار بورس کالا برای کشاورزان نیز همانند یک پوشش ریسک به حساب می‌آید. در نتیجه آن‌ها می‌توانند قبل از کاشت محصول، آنها را به فروش برسانند و بازار فروش خود را قبل از کاشت پیدا کنند.

در این مقاله قصد داریم راجع به این موضوع که قرارداد آتی زعفران چیست و چرا سرمایه‌گذاران علاقه به سرمایه‌گذاری در این بازار را دارند و فعالان این بازار کیست بیشتر صحبت کنیم. گفتنی است این مطلب بخش کوچکی از دوره آموزش بورس در مشهد آکادمی پارسیان بورس می‌باشد.

چگونگی اخذ کد معاملاتی مشتقه (آتی و اختیار معامله)

بازار آتی زیرمجموعه‌ای از بازارهای مشتقه است و به علت این که ابزارهایی چون اهرم‌ها، تعهد خرید و فروش و… را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد؛ سرمایه‌گذاران فعال در این حوزه را علاقه‌مند کرده است. بورس کالا در ایران از شهریور 1382 تحت عنوان بورس فلزات شروع به کار کرد و قرارداد آتی زعفران که جزئی از بورس کالا به حساب می‌آید در سال 1397 به این بازار پیوست. اما دریافت کد بورسی از ملزومات سرمایه‌گذاری است برای پی‌بردن به چگونگی اخذ کد معاملاتی مشتقه (آتی و اختیار معامله) با ما همراه باشید.

ثبت‌نام در سامانه سجاد اولین مرحله دریافت کد بورسی است. اما پس از ثبت‌نام در این سامانه باید کارگزاری مناسبی پیدا کنید. پس از آن باتوجه به قوانین کارگزاری قصد سرمایه‌گذاری در آن دارید می‌توانید مراحل ثبت‌نام در آن را طی کرده و کد بورسی را دریافت کنید.

پس از دریافت کد بورسی، می‌توانید در بازار آتی زعفران سرمایه‌گذاری کنید. اما باید در نظر داشته باشید که ایجاد قرارداد آتی زعفران یا هر کالای دیگر نیازمند کسب تجربه و دانش است و در صورت نداشتن دانش لازم سرمایه‌گذاران متحمل ضررهای شدید می‌شوند.

بازار آتی کالا چگونه بازاری است؟

می‌توان بازارهایی که برای داد و ستد کالا وجود دارند را به دو دسته بازارهای نقدی و بازارهای مشتقه طبقه‌بندی کرد که همان‌طور که در بخش قبلی گفته شد بازار آتی کالا نیز جزئی از بازار مشتقه به حساب می‌آید. اما بازار آتی کالا چگونه بازاری است؟

همانطور که از اسم آن مشخص است بازار آتی کالا مثل قرارداد آتی زعفران به مبادله کالا در یک تاریخ و سر رسید معین می‌پردازد. در واقع در سررسید قرارداد، فروشنده باید کالا را به قیمت تعیین شده بفروشد و خریدار آن را خریداری نماید و در عوض آن باید یک وجه تضمین در اختیار واسط این قرارداد که کارگزاری‌ها هستند؛ قرار دهد.

مزایای بازار آتی کالا

همانطور که در بخش‌های قبل به آن پرداختیم بازار آتی کالا در سال 1382 به وجود آمد و سرمایه‌گذاران زیادی که علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این بازارها بودند جذب شدند. از آنجایی که ایران نیز جز بزرگ‌ترین تولیدکنندگان زعفران در جهان است این کالای باارزش نیز به بازارهای مشتقه پیوسته است.

• یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های قرارداد آتی زعفران امکان پوشش ریسک است که این موضوع هم برای خریدار و هم کشاورز، مزیت به حساب می‌آید. او می‌تواند محصول خود را قبل از کاشت به قیمتی که در نظر دارد بفروشد و ریسک خود را کاهش دهد.
• از آنجایی که بازار دو طرفه است می‌توان هم در بازار صعودی و هم در بازار نزولی کسب سود کرد.
• این نوع بازارها نقدینگی زیادی وجود دارد و سرمایه‌گذاران نگران خرید و فروش سرمایه خود نیستند و به راحتی می‌توانند دارایی خود را نقد کنند.

مشخصات قرارداد آتی زعفران

در این بخش قصد داریم بیشتر در خصوص ماهیت قرارداد آتی زعفران صحبت کنیم. در این نوع  قرارداد دارایی پایه به صورت زعفران رشته‌ای بریده ممتاز (نگین) زعفران رشته‌ای درجه یک (پوشال معمولی) است. اندازه قرارداد معادل 100 گرم و قیمت به صورت واحد ریال به ازای هر گرم است. حد نوسان در این نوع بازار مثبت پنج درصد تا منفی پنج درصد نسبت به روز قبل است.

همان‌طور که گفته شد در این نوع قراردادها شخص خریدار باید مبلغی تحت عنوان وجه تضمین در حساب خود داشته باشد که این میزان برابر 70 درصد مبلغ سفارش است. ساعات معاملاتی این بازار در روزهای شنبه تا چهارشنبه 10 صبح تا 5 عصر است. این ساعت در روز پنج‌شنبه به 10 تا 4 عصر و در روز جمعه به 10 تا 3 عصر تغییر می‌کند. همچنین این نکته را باید در نظر بگیرد که حجم معاملات برای مشتریان حقیقی و حقوقی متفاوت است.

جرایم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول

همیشه ممکن است تأخیر و یا عدم آمادگی تحویل در قرارداد آتی زعفران وجود داشته باشد و در این بخش قصد داریم راجع به جرایم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول صحبت کنیم. اگر این اتفاق از طرف هر یک از خریدار و یا فروشنده رخ دهد؛ آن فرد باید جریمه آن که معادل یک درصد قرارداد است به طرف مقابل بپردازد. همچنین کارمزد تسویه و تحویل از شخص جریمه خورده اخذ خواهد شد.

سررسید اول قرارداد آتی زعفران

هر نماد در بازار آتی کالا دارای یک نوع سر رسید خاص است که قرارداد آتی زعفران نیز از این موضوع مستثنی نیست. در نماد آتی کالا زمان سر رسید قرارداد مشخص است و به صورت SAFMMYY نمایش داده می‌شود. حرف MM نشان دهنده‌ی ماه سررسید و YY نشان دهنده سال آن است. زعفران رشته‌‌ای بریده ممتاز با نماد SAF و زعفران درجه یک پوشال با نماد OSF نمایش داده‌ می‌شود.

تابلوی بازار قرارداد آتی زعفران

با مراجعه به سایت بورس کالای ایران https://cdn.ime.co.ir/ می‌توانید در صفحه اول نمادهای زعفران نگین با کد معاملاتی‌شان را مشاهده کنید. همانطور که در بخش قبل گفتیم نماد بر اساس تاریخ سر رسید جدا می‌شود.

تفاوت‌های قرارداد آتی زعفران با سایر قراردادهای فعال

قرارداد آتی زعفران با سایر قراردادهای فعال تفاوت‌هایی دارد که در این بخش قصد داریم به این موضوع بپردازیم و تفاوت‌ها را شرح دهیم.

• در قراردادهای آتی زعفران میزان وجه تضمین 70 درصد میزان معامله است که این میزان در برخی از قراردادهای آتی متفاوت است.
• میزان جرایم در قراردادهای مختلف به نسبت نوع قرارداد متفاوت است که در زعفران یک درصد میزان معامله است.

فعالان قراردادهای آتی زعفران در شركت بورس کالای ایران

موارد زیاد مثل شرایط آب و هوایی بر روی قیمت زعفران تأثیر دارد و به نسبت آن افراد زیادی تمایل به معاملات در این بازارها دارند. در این بخش قصد داریم راجع به فعالان در حوزه قرارداد آتی زعفران در بورس کالای ایران صحبت کنیم.

برای بررسی فعالان این بازار باید در نظر داشت که در یک سوی بازار کشاورزانی هستند که برای معامله محصولات خود در بورس کالا اقدام کرده‌اند و قصد دارند محصول خود را در آینده به فروش رسانند. در سوی دیگر بازار خریدارانی هستند که در آینده به کالاهایی نظیر زعفران نیاز دارند و برای خرید آن سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین در این بازار سفته‌بازان نیز وجود دارند که قصد خرید و یا فروش زعفران در آینده را ندارند ولی می‌خواهند از تفاوت قیمتی بازار کسب سود کنند.

نتیجه‌گیری

در این مقاله از آکادمی پارسیان بورس، برگزارکننده دوره آموزش بورس به این موضوع پرداختیم که قراردادهای آتی چیست به طور خاص راجع به قرارداد آتی زعفران صحبت کردیم. همچنین به این موضوع پرداختیم که چرا قراردادهای آتی مورد توجه فعالین بازار کالا است و وجود کالای کشاورزی زعفران در بورس کالا چه سودی برای کشور و تولیدکنندگان این حوزه دارد. عوامل زیادی بر روی قیمت زعفران تأثیرگذار هستند و تجربه و دانش سرمایه‌گذاران است که در این بازار است به کمک آنها می‌آید. سرمایه‌گذاری در این بازار بدون دانش همانند قمار می‌ماند و باعث از دست رفتن سرمایه می‌شود.